Xəzər adı, qədim tarixə malik zəngin bir məna daşıyır. Sadəcə "eyni adlı türk tayfasının və dənizinin adındandır" deməklə kifayətlənmək, bu adın gerçək dərinliyini əks etdirmir.
Xəzər sözünün etimologiyası hələ də mübahisəli olsa da, ən geniş qəbul edilən nəzəriyyələr onu türk dillərindən götürür. "Xəzər" sözünün "dəniz" və ya "parıldayan su" mənasını verən köklərdən törədiyi düşünülür. Bu, Xəzər dənizinin səthinin parıltısını və ya genişliyini əks etdirir. Suyun parıltısı, günəş şüalarının su səthindəki əks olunması ilə yaranan gözəl bir təsvirdir və bu, adın poetik bir yönünü ortaya qoyur.
Ancaq Xəzər adı yalnız coğrafi təsvirlə məhdudlaşmır. Qədim Xəzər türklərinin adı ilə bağlılığı, bu adın tarixi və mədəni bir yük daşıdığını göstərir. Bu qədim türk tayfası, tarixin müxtəlif dövrlərində böyük bir imperiya qurmuş, zəngin mədəniyyətə sahib olmuş və tarixə iz buraxmışdır. Beləliklə, Xəzər adı, yalnız bir dəniz və ya bir tayfanın adı deyil, həm də bir tarixin, bir mədəniyyətin və bir xalqın simvoludur. Bu, adın daha da dəyərli və əhəmiyyətli olmasını təmin edir.
"Dəniz qızı" ifadəsi isə Xəzər adının poetik bir təfsiridir. Bu, dənizlə bağlı əfsanələr və inanclarla əlaqəli olaraq, Xəzər dənizinin sirrini, gözəlliyini və cazibəsini vurğulayır. Xəzər dənizinin əfsanəvi varlıqlarla, sirli hadisələrlə və dərin sirlərlə əhatə olunması, bu adın mistik bir aurasına kömək edir.
Nəticə olaraq, Xəzər adı sadə bir ad deyil; o, tarix, coğrafiya, mədəniyyət və əfsanənin bir araya gəldiyi zəngin bir məna dünyasıdır. Bu adın əsl gözəlliyi onun çoxsaylı təfsirlərinə və dərin mənasına dayanır.