Alçalmaq – aşağı düşmək, aşağıya doğru hərəkət etmək mənasını verir. Bu hərəkət fiziki və ya məcazi ola bilər. Fiziki alçalma yer dəyişməsini, məcazi alçalma isə sosial statusun, əxlaqi keyfiyyətlərin və ya nüfuzun aşağı düşməsini ifadə edir.
Antonimlər:
Yüksəlmək
Alçalmağın antonimi olan “yüksəlmək” sözü əks mənada, yəni yuxarıya doğru hərəkət etməyi, irəliləməyi, inkişaf etməyi, sosial statusun və ya nüfuzun artmasını ifadə edir. Həm fiziki, həm də məcazi mənalarda istifadə oluna bilər. Məsələn, quşun uçuşu zamanı yüksəlməsi fiziki, bir insanın karyerasında yüksəlməsi isə məcazi yüksəlmədir. Bu antonim cütü həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur.
Sən ucala bilsən, alçalacaq dağ (S.Sərxanlı).
Ucalmaq
“Ucalmaq” sözü də “alçalmaq”ın antonimi olaraq, yüksəlmək, əzəmət tapmaq, nüfuz qazanmaq kimi mənaları əhatə edir. “Yüksəlmək”dən fərqli olaraq, “ucalmaq” daha çox nüfuz, şöhrət, mənəvi kamillik və s. kimi keyfiyyətlərin artmasını ifadə edir. Ədəbiyyatda daha çox mənəvi-etik mənalarda istifadə olunur.
Sən ucala bilsən, alçalacaq dağ (S.Sərxanlı).
Yüksəlmək
Alçalmaq sözünün digər bir antonimi olan "yüksəlmək" əsasən fiziki və məcazi hərəkətləri ifadə edir. Fiziki olaraq yuxarıya doğru hərəkəti (məsələn, dağa qalxmaq) və ya məcazi olaraq sosial statusun, iqtisadi vəziyyətin yaxşılaşmasını, inkişafı və irəliləyişi ifadə edə bilər (məsələn, karyerasında yüksəlmək).
Axı mən o qədər də alçalmamışam ki, yüksələ bilməyəm (Ə.Şərif).