Arxayınlıq – rahatlıq, etibarlılıq, qorxunun, narahatlığın olmaması hissidir. Həm subyektiv, həm də obyektiv səbəblərə əsaslana bilər. Subyektiv arxayınlıq özünə inam, qabiliyyətlərinə inanmaqdan qaynaqlanır, obyektiv arxayınlıq isə mövcud vəziyyətin etibarlılığına, müəyyən hadisənin uğurla başa çatacağına əminlikdən yaranır.
Antonimlər:
Narahatlıq
Narahatlıq arxayınlığın əksidir. Bu, qorxu, qeyri-müəyyənlik, narahatlıq və ya əsəbilik hissidir. Narahatlıq müxtəlif səbəblərdən yarana bilər: fiziki ağrılar, psixoloji problemlər, gələcəklə bağlı qeyri-müəyyənlik və s. Narahatlıq həm insanın öz daxili dünyasında, həm də xarici mühitlə qarşılıqlı əlaqəsində özünü göstərir. Həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur. Narahatlıq hissi tez-tez yuxusuzluq, baş ağrısı, əsəbilik kimi fiziki əlamətlərlə müşayiət olunur.
Lakini arxayınlıq şəraitində nə qədər alışıb ehtiyat qazanmış olsa belə, ən xırda şey əsgəri narahat edirdi (Ə.Əbülhəsən).
Qorxu
Qorxu, arxayınlığın əksi olaraq, müəyyən təhlükə və ya hadisə qarşısında duyulan güclü mənfi emosiyadır. Bu, fiziki və ya psixoloji təhlükədən qaynaqlana bilər. Qorxu insanın hərəkət və düşüncələrini dəyişə, qərar vermə qabiliyyətini zəiflədə bilər. Ədəbiyyatda qorxu hissi personajların xarakterini, davranışını və hekayənin gedişatını təsir edən əsas vasitələrdən biridir.
Şübhə
Şübhə, arxayınlığın tam əksidir. Bir şeyə, bir insana, və ya bir hadisəyə tam əmin olmamanı ifadə edir. Bu, qeyri-müəyyənlik və etibarsızlıq hissi yaradır. Şübhə həm məntiqi düşüncəyə, həm də subyektiv hisslərə əsaslana bilər. Həm elmi, həm də gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur.
Etibarsızlıq
Etibarsızlıq, arxayınlığın antonimi olaraq, bir şeyə, bir insana və ya bir vəziyyətə inamın olmamasını ifadə edir. Bu, şübhə ilə əlaqəli, lakin daha geniş bir anlayışdır. Etibarsızlıq, qarşı tərəfin niyyətlərinə, sözlərinə və ya hərəkətlərinə inamın olmamasıdır. Müşahidələrə, təcrübələrə, ya da əvvəlki mənfi təcrübələrə əsaslana bilər. Həm gündəlik həyatda, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə edilir.