Büzülmək: Kiçilmək, daralmaq, qısalmaq mənasında işlənən bir felldir. Həm fiziki obyektlərə, həm də insan hisslərinə, mimikalarına aid edilə bilər. Mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.
Antonimlər:
Açılmaq
Büzülmək - Açılmaq: Bu antonim cütü əsasən fiziki prosesləri ifadə edir. “Büzülmək” bir şeyin ölçüsünün kiçilməsini, “açılmaq” isə əksinə, böyüməsini, genişlənməsini bildirir. Müşahidə olunan hadisələrin təsvirində, texniki mətnlərdə və gündəlik danışıqda geniş istifadə olunur. Məsələn, bir çiçəyin büzülməsi və sonra açılması, pərdələrin büzülüb dartılması və ya açılması.
Yadımdadır indi də dodaqlarım büzüldü (S.Rüstəm).
Oyanır yuxudan sevimli şəhər; Açılır evlərin pəncərələri (H.Hüseynzadə).
Genişlənmək
Büzülmək - Genişlənmək: Bu antonim cütü də əsasən fiziki prosesləri, xüsusilə də ölçülərdəki dəyişiklikləri ifadə edir. "Büzülmək" bir şeyin həcminin və ya sahəsinin azalmasını, "genişlənmək" isə artmasını bildirir. Elmi mətnlərdə, texniki təsvirlərdə və coğrafiya elmində geniş istifadə olunur. Məsələn, bir metallın büzülməsi və soyuması zamanı genişlənməsi.
Yayılmaq
Büzülmək - Yayılmaq: Bu antonim cütü daha çox məcazi mənada işlənir. “Büzülmək” bir şeyin sıxılmasını, yığışmasını, daralmasını, “yayılmaq” isə əksinə, səpələnməsini, geniş əraziyə yayılmasını bildirir. Məsələn, bir xəbərin yayılması, bir ordunun yayılması, bir qrup insanın yayılması.