Mənası: Bədənə aid olan, fiziki, maddi.
Antonimlər:
Ruhən: Cismani və ruhani anlayışları bir-birinə zidd olsa da, insan həyatında bir-birini tamamlayır. "Cismani" anlayışı fiziki varlığı, bədəni, maddi aləmi ifadə edərkən, "ruhani" anlayışı isə qeyri-maddi aləmi, ruhu, mənəviyyatı əhatə edir. Məsələn, "cismani ehtiyaclar" dedikdə fiziki tələbatlar (yemək, içmək, yatmaq) nəzərdə tutulur, "ruhani ehtiyaclar" dedikdə isə mənəvi tələbatlar (inanc, sevgi, mərhəmət) nəzərdə tutulur. Bu antonim cütü həm gündəlik danışığımzda, həm də fəlsəfə, ədəbiyyat kimi sahələrdə geniş istifadə olunur.
Cismani olaraq zindandayam, ruhən isə buludlar kimiyəm. (F.Kərimzadə)
Mənəvi: "Cismani" fiziki aləmi ifadə edərkən, "mənəvi" qeyri-maddi, ruhani aləmi ifadə edir. "Cismani zəiflik" fiziki qüvvəsizlik deməkdir, "mənəvi zəiflik" isə əxlaqi, mənəvi tərəfdən zəifliyi bildirir. Bu antonim cütü əsasən etik və mənəvi mövzuları əhatə edən əsərlərdə, eləcə də gündəlik danışıqda istifadə olunur. Məsələn, "cismani cəza" fiziki cəza, "mənəvi cəza" isə vicdan əzabını ifadə edə bilər.
Qeyri-maddi: "Cismani" maddi aləmi, fiziki varlığı ifadə etdiyi halda, "qeyri-maddi" anlayışı maddi olmayan, əqli, ruhani, mənəvi aləmləri ifadə edir. Elmdə, fəlsəfədə, ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Məsələn, "cismani dünya" maddi dünya, "qeyri-maddi dünya" isə ruh dünyası və ya ideyalar dünyası kimi başa düşülür.