Çıxıq – çökük olmayan, qabarıq, şişkin, yüksəlmiş hissə deməkdir. Bu söz əsasən fiziki obyektlərin və bədən hissələrinin formasını təsvir etmək üçün istifadə olunur. Həm də məcazi mənada, yüksək vəziyyəti, önə çıxmağı bildirmək üçün işlədilə bilər.
Antonimlər:
Batıq
Batıq sözü çıxıq sözünün əksidir. Batıq, çökük, içəri girmiş, düz olmayan, basılmış deməkdir. Çıxıq kimi batıq da həm fiziki obyektlərə, həm də bədən hissələrinə aid olaraq istifadə edilə bilər. Məsələn, "batıq gözlər", "batıq yanaqlar", "batıq dam". Batıq sözü həm də məcazi mənada, aşağı vəziyyəti, geridə qalmağı ifadə edə bilər, baxmayaraq ki, bu mənada istifadəsi daha az yayılmışdır.
Nümunələr:
Sinəsi batıq, sifəti saralıb, çiyinləri qalxıb (Ə.Haqverdiyev).
O, batıq gözləri ilə ətrafına baxdı.
Düz
Düz sözü çıxıq sözünün antonimi kimi istifadə oluna bilər, xüsusən də səthlərin təsvirində. Çıxıq qabarıqlığı, yüksəkliyi ifadə edərkən, düz səthin hamar və bərabər olmasını bildirir. Bu mənada, düz sözü, çıxıqın əksinə, heç bir qabarıqlığın, yüksəkliyin olmamasını ifadə edir. Ədəbiyyatda daha çox fiziki təsvirlərdə istifadə olunur.
Nümunələr:
Masanın üstü tamamilə düzdür.
Düz bir yol boyu getdik.
Çökük
Çökük sözü çıxıq sözünün daha bir antonimidir. Çökük, içəri doğru çökmüş, deformasiyaya uğramış, batmış deməkdir. Batıq sözünə bənzəsə də, çökük daha çox fiziki deformasiyanı ifadə edir. Məsələn, "çökük dam", "çökük yol". Ədəbiyyatda, həyat təsvirlərində, memarlıq və inşaat sahələrində istifadə olunur.
Nümunələr:
Yaşlı ev, çökük damı ilə hüznlü görünürdü.