Çıxmaq – bir yerə, bir vəziyyətdən kənara, xaricə yönəlmək, ayrılmaq, uzaqlaşmaq mənasını bildirən fe'ldir. Həm məcazi, həm də həqiqi mənada işlənir.
Antonimlər:
Girmək: "Çıxmaq"ın əsas antonimi "girmək"dir. "Girmək" bir yerə, bir vəziyyətə daxil olmaq, içəri yönəlmək deməkdir. Bu antonim cütü əks istiqaməti, hərəkətin əks tərəfini ifadə edir. Həm həqiqi, həm də məcazi mənalarda işlənir. Məsələn, "otağa girmək", "söhbətə girmək", "oyun girmək" kimi ifadələrdə həm fiziki, həm də metaforik girmək hərəkəti əks olunur.
Daxil olmaq: "Daxil olmaq" da "çıxmaq"ın antonimi kimi istifadə oluna bilər. Ancaq "girmək"dən daha formal və ədəbi üslubda istifadə olunur. Əsasən rəsmi sənədlərdə, elmi ədəbiyyatda və ya ciddi kontekstlərda rast gəlinir. Məsələn: "Konfransa daxil olmaq" "çətinliklərdən çıxmaq" əvəzinə "çətinliklərdən xilas olmaq" ifadəsi daha uyğundur.
Qalmaq: Müəyyən bir yerdə və ya vəziyyətdə qalmaq, hərəkətsiz qalmaq mənasını verir. “Çıxmaq” hərəkəti, “qalmaq” isə hərəkətsizliyi bildirir. "Çıxmaq" aktiv hərəkəti, "qalmaq" isə passiv vəziyyəti ifadə edir. Məsələn: "O, evdən çıxdı" və "O, evdə qaldı" cümlələrində əks mənalar ifadə olunur.
"Qardaşım, işdən çıxmaq istəyirəm, amma ancaq qalmağa məcburam."
Başlamaq (bəzi kontekstlərdə): Bəzi hallarda, xüsusən bir prosesin sona çatması ilə bağlı kontekstlərdə "başlamaq" "çıxmaq"ın antonimi kimi işlədilə bilər. Məsələn, "çətinliklərdən çıxmaq" - "çətinliklərə başlamaq" ifadəsi bunu göstərir. Lakin bu antonimik əlaqə məhdud kontekstlərlə məhduddur.