Dağınıqlıq – əşyaların, fikirlərin, düşüncələrin nizamsız, qarışıq və səliqəsiz şəkildə yerləşməsi və ya təşkil olunması vəziyyətidir. Bu termin müxtəlif kontekstlərdə, o cümlədən məişətdə, ədəbiyyatda, dilçilikdə və digər sahələrdə istifadə olunur. Dağınıqlıq, həm fiziki məkanda (məsələn, otağın dağınıqlığı), həm də məntiqi və ya intellektual kontekstdə (məsələn, nitqin dağınıqlığı, fikrin dağınıqlığı) müşahidə oluna bilər.
Antonimlər:
Yığcamlıq
Yığcamlıq, dağınıqlığın əksinə olaraq, əşyaların, fikirlərin və ya düşüncələrin səliqəli, qaydasında və nizamlı şəkildə təşkil olunması deməkdir. Yığcamlıq, həm fiziki məkanda, həm də məntiqi və intellektual kontekstdə özünü göstərir. Məsələn, yığcam bir ev, yığcam bir yazı tərzi və ya yığcam bir təqdimat dağınıqlığın əksini təşkil edir. Ədəbiyyatda yığcam üslub müəllifin düşüncələrini aydın və qısa şəkildə ifadə etməsinə imkan verir. Dilçilikdə yığcam cümlələr mətni daha anlaşıqlı və oxunaqlı edir. Məişətdə isə yığcamlıq rahatlıq və səmərəliliyi təmin edir.
Əsərdə fikir dağınıqlığı var.
Əsərdə yığcamlıq yoxdur.
Bu iki cümlədə antonimlərin – "dağınıqlıq" və "yığcamlıq" sözlərinin əks mənaları aydın şəkildə görünür. Birinci cümlə əsərin quruluşunun qeyri-səlis olduğunu, ikinci cümlə isə bunun əksini – əsərin quruluşunun qeyri-səlis olmamasını bildirir.
Nizamlılıq
Nizamlılıq dağınıqlığın əksidir və əşyaların, hadisələrin və ya proseslərin müəyyən bir qaydaya və ardıcıllığa əsasən düzülməsini, təşkil olunmasını bildirir. Nizamlılıq həm fiziki, həm də mənəvi aləmdə öz əksini tapır. Məsələn, nizamlı iş yeri, nizamlı həyat tərzi və ya nizamlı bir cəmiyyət dağınıqlığın əksinə düşən anlayışlardır. Nizamlılıq səmərəliliyi və nəticəni artırır.
Səliqəlilik
Səliqəlilik, dağınıqlığın əksidir və əşyaların, yerlərin və ya işlərin təmiz, nizamlı və düzgün yerləşdirilməsini ifadə edir. Səliqəlilik, adətən, estetik gözəlliklə və rahatlıqla əlaqələndirilir. Məişətdə səliqəli bir otaq, işdə səliqəli bir masa və ya geyimdə səliqəlilik dağınıqlığın əksini təşkil edir.