Dəyişkən - tez-tez dəyişən, sabit olmayan, qeyri-müəyyən, dəyişməyə meyilli olan mənasını verir.
Antonimlər:
Sabit
Sabit sözü dəyişkənin əksinə olaraq, dəyişməyən, hərəkətsiz, möhkəm, daimi, qalıcı mənalarını ifadə edir. Bu antonim cütü əsasən elmi, texniki və məişət dillərində geniş istifadə olunur. "Sabit" sözü fiziki, riyazi, sosial hadisələri təsvir etmək üçün işlədilir. Məsələn, "sabit temperatur", "sabit sürət", "sabit iqtisadiyyat" kimi ifadələr bu antonim cütünün elmi və texniki kontekstdə istifadəsinə nümunədir. Məişət dilində isə "sabit iş yeri", "sabit gəlir" kimi ifadələrə rast gəlmək olar.
Cəbhədə vəziyyət sabit idi (S.Qədirzadə).
Daimi
Daimi sözü də dəyişkənin əksini ifadə edir və fasiləsiz, aramsız, həmişəlik davam edən mənasını bildirir. "Dəyişkən" və "daimi" antonim cütü daha çox ədəbiyyatda, publisistikada və gündəlik danışıqda istifadə olunur. "Daimi" sözü davamlılığı, sabitliyi və dəyişməzliyi vurğulayır. Məsələn, "daimi yaşayış yeri", "daimi iş", "daimi dostluq" ifadələrində olduğu kimi.
Dəyişməz
Dəyişməz sözü də dəyişkənin tam əksidir və heç bir dəyişikliyə uğramayan, öz halında qalan mənasını ifadə edir. Bu antonim daha çox riyaziyyat, fizika və fəlsəfə kimi sahələrdə istifadə olunur. Məsələn, "dəyişməz kəmiyyət", "dəyişməz qanunlar" kimi ifadələr bu antonim cütünün istifadəsinə nümunədir.
Möhkəm
Möhkəm sözü dəyişkənliyə qarşı möhkəmliyi, davamlılığı və sarsılmazlığı bildirir. "Dəyişkən" və "möhkəm" antonimləri həm konkret, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, "möhkəm əlaqələr", "möhkəm bina" kimi ifadələr konkret mənada, "möhkəm iradə", "möhkəm əqidə" kimi ifadələr isə məcazi mənada istifadə olunur.
Melodiyanı təşkil edən bu zil və bəm səslərin... bəziləri dəyişkən və dayanıqsız olur (Ə.Bədəlbəyli).