Enlətmək

Enlətmək – bir şeyin genişliyini azaltmaq, daraltmaq, sıxmaq mənasını verir. Həm konkret, həm də məcazi mənada işlədilir.

Antonimlər:

Genişlətmək

“Enlətmək” sözünün antonimi olan “genişlətmək” əks mənada, yəni bir şeyin ölçüsünü, həcmini və ya sahəsini artırmaq, böyütmək mənasını daşıyır. Həm fiziki, həm də məcazi mənalarda istifadə olunur. Məsələn, bir otağı genişlətmək, bir fikri genişlətmək. Konkret nümunə olaraq, bir şirkətin fəaliyyət sahəsini genişlətməsini göstərmək olar. Dilçilikdə isə bir sözün mənasının genişlənməsi, yəni yeni mənalar qazanması mənasında işlənir. Ədəbiyyatda isə məcazi mənada – bir insanın dünyagörüşünün genişlənməsi, düşüncə dairəsinin genişlənməsi kimi ifadələrə rast gəlinir.

Yaymaq

"Enlətmək"in antonimi kimi "yaymaq" sözü də işlədilə bilər, xüsusilə məcazi mənada. "Enlətmək" sıxmaq, məhdudlaşdırmaq mənasında ikən, "yaymaq" genişlətmək, yayılmağa imkan vermək deməkdir. Məsələn, bir xəbəri yaymaq, fikirləri yaymaq. Ədəbiyyatda bir hadisənin geniş ərazilərə yayılması kimi mənalarda istifadə olunur. Məişətdə isə, məsələn, çamaşırları yaymaq, əlləri yaymaq ifadələrinə rast gəlmək olar. Dilçilikdə "yaymaq" sözü bir dilin və ya ləhcənin müxtəlif ərazilərə yayılması mənasında işlənir.

Açmaq

Bəzi kontekstlərdə "enlətmək" "sıxmaq", "daraltmaq" mənasında işləndiyi üçün "açmaq" antonimi kimi istifadə oluna bilər. Məsələn, "yolu enlətmək"in antonimi "yolu açmaq" ola bilər. Bu zaman "açmaq" maneələri aradan qaldırmaq, genişlətmək mənasını daşıyır. Bu antonim cütü daha çox konkret mənada istifadə olunur.

Ömründə gülüşlə işıqlanmış kimi görünən tutqun sifəti bir az enlənmişdi (Mir Cəlal); Yolu daraltdılar.