Ədəb – hörmət, nəzakət, qayda-qanun, qərarlılıq, təmkin, xeyirxahlıq hisslərini özündə əks etdirən mənəvi keyfiyyətdir. Ədəbli olmaq cəmiyyətdə münasibətlərin düzgün qurulması, insanlarla mehriban və hörmətlə ünsiyyət qurmaq üçün vacibdir. Ədəb həm fərdi, həm də ictimai həyatda əhəmiyyətli rol oynayır. Ədəbli insan özünü həmişə düzgün aparır, başqalarının hüquqlarına hörmətlə yanaşır, öz fikirlərini nəzakətlə ifadə edir.
Antonimlər:
Qabalıq: Ədəbin əksidir. Qabalıq hörmətsizlik, nəzakətsizlik, ədəpsizlik, tərbiyəsizlik, sayğısızlıq, həyasızlıq deməkdir. Qabalıq davranışlar cəmiyyətdə qınağa məruz qalır və insanın nüfuzuna xələl gətirə bilər. Qabalıq, ədəbsizliyin təzahürü kimi, həm fərdi, həm də ictimai münasibətlərdə xoşagəlməz hallar yaradır. Məişətdə, ədəbiyyatda, hətta dilçiliyə aid mətni nümunələrdə də rast gəlinir.
Ədəbsizlik: Ədəbsiz olmaq, qayda-qanuna əməl etməmək, hörmətsizlik göstərmək deməkdir. Ədəbsizlik, ədəb anlayışının tam əksidir. Ədəbsiz insanlar cəmiyyətdə qəbul olunmayan davranışlar nümayiş etdirirlər. Ədəbsiz davranışlar tez-tez qanun pozuntularına və mənfi nəticələrə səbəb olur. Məsələn, ədəbsiz söhbətlər, ədəbsiz hərəkətlər.
Tərbiyəsizlik: Tərbiyəsizlik ədəbsizliyin bir növüdür. Tərbiyəsiz insanlar başqalarına hörmət etməyi, özünü düzgün aparmağı bilmirlər. Onların davranışları cəmiyyət üçün qəbuledilməzdir. Tərbiyəsizlik əsasən uşaqlarda müşahidə olunur, lakin böyüklərdə də rast gəlinir.
Q.Qantəmir: Təzə gəlinlər, cavan qızlar yanına girə bilməzdi; ədəb, həya, hörmət vardı.
M.Hüseyn: Bax, mən gəncliyin bu qabalığı ilə razılaşa bilmərəm.