Fövqəladə - adi haldan kənara çıxan, qeyri-adi, gözlənilməz, əhəmiyyətli hadisə və ya vəziyyət deməkdir. Bu söz həm müsbət, həm də mənfi mənada işlənə bilər. Məsələn, "fövqəladə hadisə" deyəndə mənfi bir hadisəni, "fövqəladə qabiliyyət" deyəndə isə müsbət bir xüsusiyyəti nəzərdə tuturuq.
Antonimlər:
Adi, gündəlik, orta, adi hal, sıradan
Adi/Fövqəladə: "Adi" sözü gündəlik həyatda baş verən, heç bir xüsusi əhəmiyyəti olmayan hadisələri, vəziyyətləri və ya şeyləri ifadə edir. "Fövqəladə" isə əksinə, adi haldan kənara çıxan, qeyri-adi, gözlənilməz və ya əhəmiyyətli hadisələri ifadə edir. Məsələn, "adi bir gün" və "fövqəladə bir gün" ifadələrində olduğu kimi. Kontekst əhəmiyyətlidir; "adi bir insan" ifadəsi heç bir xüsusiyyəti ilə seçilməyən insanı ifadə edirsə, "fövqəladə bir insan" ifadəsi isə qeyri-adi bacarıqlara, istedada malik insanı bildirir. Həm "adi", həm də "fövqəladə" sözləri həm məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Bu gün onun həyatında fövqəladə bir gün idi. (S.Vəliyev)
Bu, adi iclaslardan biridir.
Gündəlik/Fövqəladə: "Gündəlik" sözü adi, hər gün təkrarlanan işləri, hadisələri ifadə edir. "Fövqəladə" isə bu gündəlik axından kənara çıxan, nadir, gözlənilməz hadisələri bildirir. Hər iki söz məişət dilində və ədəbiyyatda geniş tətbiq olunur. Məsələn, "gündəlik işlər" və "fövqəladə hallar" ifadələrini müqayisə edək.
Orta/Fövqəladə: "Orta" sözü səviyyə, keyfiyyət və miqdar baxımından orta səviyyədə olanı bildirir. "Fövqəladə" isə orta səviyyədən yuxarı və ya aşağı olanı, yəni hər iki istiqamətdə qeyri-adi olanı ifadə edə bilir. Məsələn, "orta bacarıqlı" və "fövqəladə istedadlı" ifadələrində olduğu kimi.
Adi hal/Fövqəladə: "Adi hal" ifadəsi müntəzəm, gözlənilən vəziyyətləri, hadisələri əks etdirir. "Fövqəladə" isə bu adi haldan kənarda qalan, qeyri-adi vəziyyəti bildirir. Bu antonim cütü daha çox rəsmi və elmi dillərdə istifadə olunur. Məsələn, "adi halda" və "fövqəladə halda" ifadələri.
Sıradan/Fövqəladə: "Sıradan" sözü əhəmiyyətsiz, diqqətəlayiq olmayanı ifadə edir. "Fövqəladə" isə əksinə, əhəmiyyətli, diqqətəlayiq hadisəni, vəziyyəti bildirir. Bu antonim cütü həm məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Məsələn, "sıradan bir gün" və "fövqəladə bir gün" ifadələri.