Gödəlmək - uzanmaq, yayılmaq, genişlənmək mənalarını verən bir felldir. Əsasən məcazi mənada, kölgə, səs, ətir kimi cisimlərin və ya hadisələrin yayılması üçün istifadə olunur. Həmçinin, fiziki olaraq bir şeyin uzanması, genişlənməsi mənasında da istifadə oluna bilər, lakin bu mənada daha az yaygındır.
Antonimlər:
Qısalmaq
Gödəlməyin antonimi olan qısalmaq, əksinə, bir şeyin həcminin, ölçüsünün azalması, sıxılması mənasını verir. Bu antonimlik əsasən fiziki ölçülərlə bağlıdır. Məsələn, bir əşyanın qızdırıldıqda gödəlməsi, soyudulduqda isə qısaldığını müşahidə etmək olar. Ədəbiyyatda isə bu söz daha az istifadə olunur, daha çox texniki mətnlərdə və elmdə rast gəlinir.
Sıxılmaq
Sıxılmaq da gödəlməyin antonimidir və bir şeyin sıxlaşması, yığcamlaşması mənasını verir. Gödəlmək genişlənməni ifadə edərkən, sıxılmaq əksinə, həcm azalmasını göstərir. Bu antonimlik həm fiziki, həm də məcazi mənada tətbiq oluna bilər. Məsələn, bir yay sıxıldıqda qısaldığı kimi, bir qrup insan sıxışdıqda daha az yer tutur.
Daralmaq
Daralmaq, gödəlməyin mənasının əksidir və əsasən ölçülərin azalmasını, daralmasını ifadə edir. Bu antonimlik daha çox məkan, yol, sahə kimi anlayışlarla əlaqəlidir. Məsələn, yol daralır, sərhədlər daralır, imkanlar daralır kimi ifadələrdə istifadə olunur. Həm fiziki, həm də məcazi mənalarda istifadə oluna bilər.
Yığışmaq
Yığışmaq da gödəlməyin əks mənasını verir. Bu halda, bir şeyin parçaları və ya hissələri bir araya gələrək daha kompakt bir forma alır. Gödəlmək yayılmanı, yığışmaq isə toplanmanı ifadə edir. Həm fiziki (məsələn, paltarları yığışdırmaq), həm də məcazi mənalarda (məsələn, düşüncələri yığışdırmaq) istifadə olunur.
Uzanacaq kölgələr; Gödələcək kölgələr; İdman et hər səhər (İ.Tapdıq).