Gözütox - Harama, qadağan olunmuş şeylərə meyli olmayan, dürüst, vicdanlı insan deməkdir. Əsasən məişət dilində, əxlaqi keyfiyyəti ifadə etmək üçün işlənir.
Antonimlər:
Harama meyilli
Harama meyilli sözü gözütoxun əksidir və haram əməllərə, qadağan olunmuş şeylərə meylli, bu cür əməllərə qapılmağa meyilli olan insanı ifadə edir. Bu antonim əsasən mənfi kontekstdə, əxlaqi qiymətləndirmə zamanı işlədilir. Mənfi əməllərə qapılma meyli, vicdansızlıq, riyakarlıq kimi əlamətlərlə müşayiət oluna bilər. Həm məişət dilində, həm də ədəbi əsərlərdə istifadə olunur.
Tamarzı
Tamarzı sözü gözütoxun antonimi kimi daha çox ədəbi dil üslubunda istifadə olunur. Tamarzı insan harama, pisliyə, qadağan olunmuş şeylərə meyilli, həris, tamahkar insandır. Bu söz daha çox obrazlı ifadələrdə, ədəbi əsərlərdə personajların xarakterini təsvir etmək üçün işlədilir. Mənfi bir məna daşıyır və insanın daxili keyfiyyətini, xüsusilə də əxlaqi cəhətdən zəifliyini ifadə edir.
Tamarzı gözlərlə Naznazı şişə çəkirdi (M.İbrahimov).
Acgöz
Acgöz sözü, gözütoxun antonimi olaraq, hərisliyi, tamahkarlığı ifadə edir. Bu söz həm maddi, həm də mənəvi şeylərə hərisliyi ifadə edə bilər. Məişət dilində tez-tez istifadə olunan bu söz, insanın həddindən artıq istəklərini, doymazlığını vurğulayır. Ədəbiyyatda da obrazların xarakterini təsvir etmək üçün istifadə olunur.