Həyat – canlı varlığın mövcudluq dövrü, fəaliyyəti və inkişafıdır. Bioloji baxımdan, həyat hüceyrələrin yaranması, böyüməsi, çoxalması və ətraf mühitə uyğunlaşması ilə xarakterizə olunur. Fəlsəfi baxımdan isə, həyat insanın dünyada mövcudluğunun mənasını axtarışı, yaşadığı hadisələr, təcrübələr və əlaqələrdir. Həyat müxtəlif aspektlərdə tədqiq olunur: biologiya, tibb, fəlsəfə, psixologiya və s.
Antonimlər:
Ölüm
Ölüm həyatın əksinə, canlı varlığın həyati funksiyalarının tamamilə dayanmasıdır. Bioloji baxımdan, hüceyrələrin fəaliyyətinin dayanması, orqanizmin parçalanması prosesidir. Fəlsəfi baxımdan, ölüm varlığın sonu, mövcudluğun kəsilməsi kimi dəyərləndirilir. Ölüm müxtəlif mədəniyyətlərdə fərqli şəkildə qavranılır və müxtəlif ayin və adətlərlə müşayiət olunur. Ölümün təsviri ədəbiyyatda, incəsənətdə geniş yer tutur.
Ölüm, həyat yanaşıdır əzəldən (H.Hüseynzadə)
Məhv
Məhv olmaq, həyatın pozulması, tamamilə yox olması deməkdir. Bu, həm bioloji (məsələn, bir növün məhv olması), həm də məcazi (məsələn, bir planın məhv olması) mənada istifadə oluna bilər. Məhv olmaq bir şeyin tədricən və ya birdən-birə yox olmasını ifadə edir. Məsələn, bir meşənin yanğından sonra məhv olması, bir imperiyanın dağılması və s. Məhv olmaq sözü həm konkret, həm də mücərrəd mənalarda istifadə oluna bilir.
Fəna
Fəna, həyatın qısa müddətli olması, keçici və əbədi olmayan təbiətini ifadə edir. Bu, həm maddi (insan həyatı, bir obyektin ömrü), həm də mənəvi (bir duyğunun, bir hissin keçməsi) mənada istifadə oluna bilər. Fəlsəfi və dini baxımdan fəna, dünyəvi həyatın sonsuzluq qarşısında əhəmiyyətsizliyini ifadə edir. Ədəbiyyatda fəna mövzusu tez-tez insanın ölümün qarşısında acizliyini və həyatın keçiciliyini vurğulamaq üçün işlədilir.