İradəsizlik, bir insanın öz istək və niyyətlərini həyata keçirmək üçün lazım olan qətiyyət və gücün olmaması vəziyyətidir. Bu, həm fiziki, həm də mənəvi hərəkətlərə aid ola bilər. İradəsiz insan çətinliklərlə qarşılaşdıqda tez ruhdan düşür, qərar verməkdə çətinlik çəkir və hədəflərinə çatmaq üçün lazımi səyləri göstərmir.
Antonimlər:
Cəsarətlilik
Cəsarətlilik iradəsizliyin əksidir. Bu, təhlükə və çətinliklərlə qarşılaşdıqda qorxmazlıq, qətiyyət və özünə inam deməkdir. Cəsarətli insan maneələrin öhdəsindən gəlmək üçün mübarizə aparır, risk götürməkdən çəkinmir və hədəflərinə doğru irəliləmək üçün lazımi səyləri göstərir. Cəsarətlilik həm fərdi, həm də kollektiv səviyyədə mühüm rol oynayır, sosial inkişafa, yeniliklərə və irəliləyişə töhvə verir. Cəsarətlilik ədəbiyyatda, tarixdə və həyatımızın müxtəlif sahələrində müsbət qəhrəman obrazlarının əsas xüsusiyyəti kimi təqdim olunur.
İradəsizlik etsə, özünü məhv edə bilər. (Z.Xəlil)
Pəri xala bir az da cəsarətlilik göstərib müəllimlərin xahişini xatırladı. (M.İbrahimov)
Qətiyyətlilik
Qətiyyətlilik də iradəsizliyin əksidir. Bu, öz qərarlarında möhkəm dayanmaq, seçilmiş yoldan dönməmək, hədəflərə çatmaq üçün mübarizə aparmaq bacarığıdır. Qətiyyətli insan çətinliklərlə qarşılaşdıqda ruhdan düşmür, əksinə, daha da güclü olur və öz məqsədinə doğru irəliləyir. Qətiyyətlilik həm şəxsi həyatda, həm də peşə həyatında uğur qazanmaq üçün zəruri keyfiyyətdir. Məsələn, idman, biznes və siyasətdə uğur əldə etmək üçün qətiyyətlilik vacibdir.
Mübarizə ruhu
Mübarizə ruhu, çətinliklər qarşısında təslim olmamaq, mübarizə aparmaq istəyi və qətiyyətidir. İradəsizlik mübarizə ruhunu zəiflədir, mübarizə ruhu isə iradəsizliyin əksinə, insanı hədəfinə çatmağa yönəldir. Bu keyfiyyət əsasən həyatın çətin vəziyyətlərində, yarışmalarda, münaqişələrdə özünü göstərir. Ədəbiyyatda tez-tez qəhrəmanların mübarizə ruhu onların uğur qazanmalarında əsas amil kimi təsvir olunur.