Köhnəlmək – əşyaların, anlayışların, adətlərin və s. zaman keçdikcə istifadəsiz hala düşməsi, tətbiqindən çıxması, köhnə və yararsız hala çevrilməsi mənasını verir. Bu proses tədricən baş verir və əşyanın və ya anlayışın keyfiyyətinin pisləşməsi ilə müşayiət oluna bilər.
Antonimlər:
Təzələnmək
Təzələnmək sözü köhnəlməyin əksini ifadə edir. Əşyaların, anlayışların, adətlərin yenilənməsi, təzə hala gətirilməsi, müasirləşdirilməsi və yenidən tətbiqə hazır hala gəlməsi mənasını daşıyır. Bu, köhnəlmiş əşyaların təmiri, yenilənməsi, ya da köhnəlmiş anlayışların yeniləşdirilməsi, müasir kontekstdə yenidən təqdim edilməsi kimi baş verə bilər. Həm maddi, həm də mənəvi aləmlərdə istifadə olunur. Məsələn, paltarlar təzələnə bilər, məlumatlar təzələnə bilər, hətta baxışlar da təzələnə bilər. Ədəbiyyatda, məişətdə, elmdə və texnologiyada geniş istifadə olunur.
Ala gözlərini gördüm; Təzələndi köhnə dərdim (Aşıq Ələsgər).
Yeniləşmək
Yeniləşmək sözü köhnəlməyin əksini ifadə edərək, dəyişmə, inkişaf və təkmilləşmə ilə müşayiət olunan bir prosesi bildirir. Köhnənin yerini yeninin tutması, tərəqqinin simvolu kimi başa düşülür. Bu, həm maddi aləmdə (məsələn, texnologiyanın yeniləşməsi), həm də mənəvi aləmdə (məsələn, düşüncələrin yeniləşməsi) istifadə oluna bilər. Ədəbiyyatda, elmdə, texnologiyada və ictimai həyatda geniş tətbiq olunur.
Fərəhlə çırpınır könlü insanın; Həyat yeniləşir, yaşadıqca biz (Ə.Cavad).
Xanpəri hələ köhnəlməyibdir... (Ə.Vəliyev).
Yuxarıda verilən nümunələr göstərir ki, "köhnəlmək" sözünün antonimləri olan "təzələnmək" və "yeniləşmək" sözləri müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur və bir-birindən bəzi incəliklərlə fərqlənir. "Təzələnmək" daha çox əşyaların fiziki yenilənməsini, "yeniləşmək" isə həm maddi, həm də mənəvi aləmlərdə baş verən dəyişiklikləri, tərəqqini ifadə edir.