Qızmar – çox isti, alışmış, alovlu deməkdir. Bu söz həm əşyaların, həm də hava şəraitinin vəziyyətini təsvir etmək üçün işlədilir. Mənfi mənada da istifadə oluna bilər, məsələn, qızmar günəş insanı yorub bezdirə bilər.
Antonimlər:
Sərin
Sərin sözü qızmarın əksinə olaraq, xoş bir soyuqluq, mülayimlik ifadə edir. Həm hava şəraiti, həm də əşyalar üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, sərin bir yay axşamı, sərin su, sərin hava. Ədəbiyyatda və məişətdə geniş yayılmışdır. Sərinlik insanı rahatladır, qızmarlıq isə əksinə, narahat edir.
Bura həm kölgə idi, həm də sərin idi (M.İbrahimov).
Soyuq
Soyuq, qızmarın tam əksidir və temperaturun aşağı olmasını bildirir. Sərin sözündən daha aşağı temperaturu ifadə edir. Soyuq hava, soyuq su, soyuq əşyalar kimi ifadələrdə istifadə olunur. Həm fiziki, həm də metaforik mənada işlədilə bilər (məsələn, soyuq münasibət). Ədəbiyyatda, məişətdə, elmdə (meteorologiya, fizika) istifadə olunur.
Şaxta qızmar bir dəmir kimi onu dağlayırdı (Ə.Məmmədxanlı).
Mülayim
Mülayim, həddən artıq deyil, orta dərəcədə isti və ya soyuq deməkdir. Qızmar və soyuq arasında bir orta nöqtəni təmsil edir. Həm hava, həm də əşyalar üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, mülayim hava, mülayim temperatur. Ədəbiyyatda daha az, elmi mətnlərdə isə daha çox istifadə olunur.