Sakitləşmək – həyəcan, narahatlıq, qıcıqlanma və ya gərginliyin azalması, sakit vəziyyətə keçmək mənasını verir. Bu proses həm fiziki, həm də emosional səviyyədə baş verə bilər. Sakitləşmək, müəyyən bir hadisəyə, vəziyyətə və ya düşüncəyə qarşı reaksiyanın zəifləməsi deməkdir.
Antonimlər:Acıqlanmaq
Acıqlanmaq sakitləşməyin əksidir. Bu, həyəcan, qəzəb, qıcıqlanma və ya kədər kimi mənfi duyğuların artması, insanın özünü idarə etmə qabiliyyətinin azalması deməkdir. Acıqlanma müxtəlif səbəblərdən – ədalətsizliyə, təhqirə, haqsızlığa reaksiya olaraq baş verə bilər. Həm gündəlik məişətdə, həm də ədəbi əsərlərdə geniş istifadə olunur. Acıqlanma nəticəsində insanın davranışı dəyişə bilər, hətta aqressiv reaksiyalar da müşahidə edilə bilər.
Onun belə arxayın danışması Əşrəfi həm sakitləşdirdi, həm də təşvişə saldı (İ.Şıxlı); Kərbəlayı Eyvaz daha da acıqlandı (Çəmənzəminli).
Qıcıqlanmaq
Qıcıqlanmaq da sakitləşməyin antonimidir. Bu, kiçik bir narahatlığın, təzyiqin və ya qıcıqlandırıcı amilin təsiri altında əsəbləşmək, qəzəblənmək deməkdir. Qıcıqlanma, adətən, qısamüddətli olur və daha ciddi bir acıqlanmaya çevrilə bilər. Qıcıqlanma həm gündəlik həyatda, həm də müxtəlif ədəbiyyat növlərində geniş tətbiq olunur. Məsələn, bir insanın yuxusunun pozulması onu qıcıqlandıra bilər.
Həyəcanlanmaq
Həyəcanlanmaq, sakitləşmənin əksidir. Bu, müəyyən bir hadisə və ya gözləntilərə qarşı güclü emosional reaksiyadır. Həyəcanlanmaq fiziki əlamətlərlə (ürək döyüntüsünün sürətlənməsi, əllərin tərləməsi və s.) müşayiət oluna bilər. Həyəcanlanma müsbət (məsələn, xoş bir hadisəyə qarşı) və ya mənfi (məsələn, imtahandan əvvəl) ola bilər. Həyəcanlanma ədəbiyyatda, psixologiyada və gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur.