Tamahkarlıq – həddindən artıq istək, istənilən şeyə doymazlıq, hər şeyi özünə istəmə, qənaətdən uzaq olmaq, hərislik, acgözlük. Bu keyfiyyət həm insanlara, həm də digər canlılara aid edilə bilər. Tamahkarlıq, əsasən mənfi bir keyfiyyət kimi qəbul edilir və əxlaqi cəhətdən qınanır.
Antonimlər:
Gözütoxluq
Gözütoxluq tamahkarlığın əksidir. Gözütox insan qənaətlə yaşamağı, var olanla kifayətlənməyi bacarır, həddindən artıq istəkdən uzaqdır. Gözütoxluq, mərdlik, səxavət, qənaətkarlıq kimi müsbət keyfiyyətlərlə əlaqələndirilir. Həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik həyatda geniş istifadə olunur. Gözütoxluq insanın daxili zənginliyi və ruhi rahatlığı ilə bağlıdır. Məsələn, az qazanc əldə edən, amma ehtiyacını bilən, qənaətlə yaşayan insan gözütox adlandırıla bilər.
Qənaətkarlıq
Qənaətkarlıq da tamahkarlığın əksidir. Qənaətkar insan əşyaları, pulu və digər resursları ehtiyatsız istifadə etməz, onları səmərəli şəkildə idarə edərək gələcək üçün saxlayar. Qənaətkarlıq, müdriklik, planlılıq və təşəbbüskarlıq kimi müsbət keyfiyyətlərlə əlaqələndirilir. İqtisadiyyat, maliyyə və gündəlik həyatda geniş istifadə olunur. Qənaətkarlıq tamahkarlıqdan fərqli olaraq, özünü inkişaf etdirməyə və gələcəyə sərmayə qoymağa yönəlir.
Səxavət
Səxavət tamahkarlığın tam əksidir. Səxavətli insan öz mal-mülkünü, vaxtını və bacarığını başqalarına verməkdən, onlara kömək etməkdən xoşlanır. Səxavət əxlaqi, mənəvi dəyərlərə bağlıdır və cəmiyyətdə yüksək qiymətləndirilir. Ədəbiyyatda və məişətdə geniş istifadə olunur. Səxavət, tamahkarlığın əksinə olaraq, özünü başqalarına verməyə və onlara qayğı göstərməyə yönəlir.
Tamahkarlıq Baloğlana güc gəldi (C.Əmirov)
İnsandakı yaxşı cəhətlər elə gözütoxluqla da bağlıdır (“Azərbaycan”)