Yox – inkar, rədd etmə mənasını bildirən bir söz olub, suala, təklifə və ya bildirilən fikrə mənfi cavab vermək üçün işlənir. Müxtəlif kontekstlərdə fərqli çalarlar əldə edə bilir. Həm müstəqil olaraq, həm də digər sözlərlə birlikdə işlənə bilir. Məsələn, "yoxdur", "olmayacaq", "etməyəcək" kimi ifadələrdə.
Antonimlər:
Bəli: "Bəli" sözü "yox" sözünün tam əksidir. "Yox" inkar edirsə, "bəli" təsdiq edir. Suallara və ya təkliflərə müsbət cavab vermək üçün istifadə olunur. Həm gündəlik danışıq dilində, həm də ədəbi əsərlərdə geniş yayılıb. "Bəli" sözü həm də razılıq, təsdiqləmə mənasında işlənir. Məsələn, "Bu kitab sizindir?" sualına "Bəli" cavabı təsdiqi bildirir.
Var: "Var" sözü mövcudluq, olması mənasını verir. "Yox" sözünün əksi olaraq bir şeyin mövcud olduğunu, olmadığını isbat etmək üçün işlənir. "Yoxdur" ifadəsi ilə əks mənada istifadə olunur. Məsələn, "Kitab yoxdur" cümləsinin əksi "Kitab var"dır. Kontekstə görə "mövcuddur", "vardır" kimi ifadələrlə də əvəz oluna bilər.
Olacaq: Bu antonim, daha çox "yoxdur", "olmayacaq" ifadələrinin əksidir və gələcəklə bağlı təsdiq ifadələrində istifadə olunur. Bir hadisənin və ya vəziyyətin gələcəkdə baş verəcəyini bildirir.
Ədəbi Nümunələr:
Almaz mənim deyilsə, səninmi olmalıdır? Yox (C.Cabbarlı)
Qüdrət İsmayılzadəni tanıyırsanmı? – Bəli (M.Hüseyn)