Zəlillik – insanın özünü alçaltması, hörmətsizliyə məruz qalması, aşağılanması və ya başqalarının hörmətini itirməsi vəziyyətidir. Bu anlayış həm fərdi, həm də sosial səviyyədə təzahür edə bilər. Zəlillik hissi insanın özünə inamını sarsıdır, psixoloji narahatlığa səbəb olur. Bir çox hallarda, zəlillik xarici amillərin təsiri altında yaranır: haqsızlıq, təhqir, təzyiq, zorakılıq və s. Lakin, bəzi hallarda zəlillik insanın öz davranışlarından, qərarlarından və seçdiyi həyat tərzindən qaynaqlana bilər.
Antonimlər:Xoşbəxtlik: Zəlillik və xoşbəxtlik bir-birinin tam əksidir. Xoşbəxtlik insanın həyatdan razılığı, ruh yüksəkliyi, rifahı və özünə hörməti ilə əlaqədardır. Zəlillik insanı həyata mənfi baxışa, ruh düşkünlüyünə və özünə inamsızlığa aparır. Xoşbəxtlik pozitiv emosional vəziyyət ifadə edərkən, zəlillik isə mənfi hissləri özündə birləşdirir. Ədəbiyyatda, məişətdə və dilçilikdə bu antonim cütü tez-tez qarşılaşdırılır. Məsələn, bir insanın uğurlarından danışarkən onun xoşbəxtliyini, əksinə, ədalətsizliyə və ya təhqirə məruz qalması halında isə onun zəlilliyini vurğulayırıq.
Şadlıq ilə saxladığın aşığı; Zəlilliklə imtahana çəkirsən (Aşıq Ələsgər)
Şərəf: Zəlillik şərəf anlayışının tam əksidir. Şərəf insanın ləyaqəti, nüfuzudur, ona hörmət və ehtiramı göstərir. Zəlillik isə şərəfin pozulması, itirilməsi, insanın cəmiyyətdəki mövqeyinin aşağı düşməsi deməkdir. Bu antonimlər bir-birindən kəskin fərqlənir və kontekstə əsasən müxtəlif mənalarda işlədilə bilər. Məsələn, hərbi xidmətdə şərəfin qorunması həyati əhəmiyyət kəsb edir, əks halda isə zəlillik və utanc yaşanır.
Ləyaqət: Ləyaqət insanın özünə və öz dəyərinə hörməti, özünə inamı ifadə edir. Zəlillik isə ləyaqətin pozulması, özünə olan hörmətin itirilməsi deməkdir. Bu antonimlər xüsusilə insanın mənəvi dünyasının təsvirində, əxlaqi dəyərlərin müqayisəsində önəmli rol oynayır. Mənəvi-etik sahədə zəlillik ən ağır günahlardan hesab olunur, ləyaqət isə əxlaqi kamilliyin əsas göstəricilərindən biridir.
Ucalıq: Zəlillik ucalığın tam əksidir. Ucalıq insanın yüksək mənəvi keyfiyyətlərə, əzəmətə, qüdrətə sahib olmasıdır. Zəlillik isə aşağılıq, zəiflik, acizlik deməkdir. Bu antonimlər bir-birinə zidd anlayışlar olub, insanın mövqeyini, xasiyyətini və vəziyyətini əks etdirir. Ədəbiyyatda ucalığın və zəlilliyin müqayisəsi tez-tez əxlaqi-fəlsəfi məsələlərin açılmasında istifadə edilir.