Ziyankarlıq – kimsəyə zərər vurmaq, ziyan yetirmək məqsədi ilə edilən hərəkət və ya davranışdır. Bu, həm qəsdən, həm də qəsdsiz olaraq baş verə bilər. Ziyankarlığın səbəbləri müxtəlif ola bilər: qisas almaq istəyi, paxıllıq, nifrət, qəzəb və ya sadəcə diqqətsizlik.
Antonimlər:
Xeyirxahlıq
Xeyirxahlıq ziyankarlığın tam əksidir. Bu, başqalarına yaxşılıq etmək, kömək etmək, onları xoşbəxt etmək istəyindən irəli gələn bir hissə və ya davranışdır. Xeyirxahlıq mərhəmət, şəfqət, həssaslıq kimi keyfiyyətlərlə əlaqədardır. Həm gündəlik məişətdə, həm də ədəbi əsərlərdə geniş istifadə olunur. Məsələn, xeyirxahlıq insanın özünü cəmiyyətə faydalı hiss etməsinə, özünə inamının artmasına səbəb olur. Xeyirxahlıq fəlsəfədə, psixologiyada və sosiologiyada da geniş tədqiq olunur.
Nümunə:
Ziyankarlıqla deyil, xeyirxahlıqla yaşamaq lazımdır.
Mərhəmət
Mərhəmət ziyankarlığın əksidir və xüsusilə də zəif və ehtiyacı olanlara qarşı duyulan rəhmət və şəfqət hissidir. Ziyankarlıqda təcavüz və zərər vurmaq hədəfi əsasda dayanırsa, mərhəmət isə əksinə, kömək etmək və müdafiə etmək hədəfini daşıyır. Mərhəmət əsasən ədəbiyyatda, dini ədəbiyyatda və gündəlik nitqdə istifadə olunur.
Nümunə:
Onun ürəyində zəiflərə qarşı sonsuz mərhəmət vardı; ziyankarlığa qarşı isə qətiyyətli mübarizə aparırdı.
Yaxşılıq
Yaxşılıq ziyankarlığın tam əksidir və başqalarına yönəlmiş müsbət hərəkətləri, davranışları, niyyətləri əhatə edir. Ziyankarlıq zərər vurmağa, yaxşılıq isə fayda verməyə yönəlib. Yaxşılıq anlayışı həm fərdi, həm də ictimai səviyyədə önəm daşıyır. Gündəlik həyatda yaxşılıq etmək adətləri cəmiyyətin sağlam inkişafına kömək edir.
Nümunə:
Həmişə yaxşılıq etməyə çalışırdı, ziyankarlığın səsini belə eşitmək istəmirdi.