Məktəbdə oxuyarkən hamımıza 4 okean olduğunu öyrətmişdilər. Açığı, mən də uzun müddət elə bilirdim ki, dünyada cəmi 4 okean var. Amma sən demə, yanılırmışıq. Son illər aparılan araşdırmalar nəticəsində artıq rəsmi olaraq 5-ci bir okeanın da olduğu təsdiqlənib.
Yeni Okeanımızla Tanış Olun!
Bəs bu yeni okean haradır? Gəlin sizə maraqlı bir şey danışım. Antarktidanın ətrafındakı nəhəng sulara "Cənub Okeanı" deyirlər. Əslində bu sular həmişə orada olub, sadəcə alimlər 2000-ci ildə bu suların ayrıca bir okean olduğunu rəsmi şəkildə qəbul ediblər. Maraqlıdır ki, bu qərar 21 il sonra - 2021-ci ildə "National Geographic" tərəfindən də rəsmi olaraq tanındı.
İnanılmaz Faktlar və Xüsusiyyətlər
Cənub Okeanı haqqında bildikcə adam daha çox heyrətlənir. Təsəvvür edin, burada suyun temperaturu qışda -2°C-yə qədər düşür! Buna baxmayaraq, burada zəngin həyat var. Məsələn, imperator pinqvinləri məhz bu soyuq sularda üzməyi xoşlayırlar.
Okeanın sahəsi təxminən 20 milyon kvadrat kilometrdir. Bu, Rusiyanın ərazisindən də böyükdür! Ən dərin nöqtəsi isə 7.235 metrdir - bu, dünyanın ən hündür dağı olan Everestin hündürlüyünən azdır.
Təbiətin Mətbəxi
Bu okean sanki dünyanın mətbəxidir. Necə ki bizim evdə mətbəx ən vacib yerdir, təbiətdə də Cənub Okeanı belə önəmli rol oynayır. Burada yaşayan balaca dəniz canlıları (planktonlar) bütün dünya okeanlarını "qidalandırır".
Maraqlı faktdır ki, bu okeanda yaşayan krill adlanan kiçik xərçəngkimilər dünyanın ən böyük heyvanı olan göy balinaların əsas qidasıdır. Təsəvvür edin, nəhəng balina bu kiçik canlılarla qidalanır! Bir göy balina gündə 6 ton krillə qidalana bilir.
Okeanda Həyat
Cənub Okeanının özünəməxsus sakinləri var:
- Weddell suiti - dünyada ən cənubda yaşayan məməli
- Colossal kalmar - dünyanın ən böyük onurğasız heyvanı
- Ross dənizi şeytan balığı - suyun dondurucı temperaturuna uyğunlaşmış xüsusi protein sisteminə malik balıq
İqlim Dəyişikliyinin Güzgüsü
Bu okean qlobal istiləşmənin ən yaxşı göstəricisidir. Son 30 ildə buradakı buz örtüyü sürətlə azalmaqdadır. Alimlər deyir ki, əgər Cənub Okeanındakı bütün buz əriyərsə, dünya okeanlarının səviyyəsi 60 metr qalxa bilər! Bu da sahilyanı şəhərlərin su altında qalması deməkdir.
Maraqlı Tapıntılar
2019-cu ildə alimlər burada inanılmaz bir kəşf etdilər - okeanın dibində +300°C temperatura malik isti su çıxışları tapdılar. Təsəvvür edin, soyuq okeanın dibində qaynayan su bulaqları!
Son Söz
Yəqin indi siz də mənim kimi düşünürsünüz: "Demə, dünya hələ də kəşf edilməmiş sirlər ilə doludur!" Cənub Okeanı bizə göstərir ki, hətta 21-ci əsrdə belə, planetimizdə öyrənməli çox şey var. Kim bilir, bəlkə gələcəkdə daha nə möhtəşəm kəşflər edəcəyik...
Bu gün artıq uşaqlarımız 5 okeanı öyrənirlər: Sakit okean, Atlantik okeanı, Hind okeanı, Şimal Buzlu okeanı və əlbəttə ki, yeni "rəsmiləşmiş" Cənub Okeanı. Bu da onu göstərir ki, heç vaxt öyrənməyi dayandırmamalıyıq - hətta ən bəsit bildiyimiz şeylər belə zaman keçdikcə dəyişə bilər.