Biosfer [yun. βίος (bios) - həyat + σφαῖρα (sphaira) - kürə] termini Yunanca "həyat kürəsi" mənasını verir və Yer kürəsində həyatın mövcud olduğu bütün sahələri əhatə edən geniş bir konsepsiyadır. Sadəcə Yer səthinin canlılarla örtülü hissəsi deyil, həm də atmosferin aşağı təbəqələri və hidrosferin (su səthləri) əhəmiyyətli hissələrini özündə birləşdirir. Bu, canlı orqanizmlərin yaşayış üçün lazımi şərait tapdıqları qarşılıqlı əlaqəli bir sistemdir.
Biosferin sərhədləri dəqiq müəyyən edilməsə də, ümumiyyətlə, atmosferin troposfer hissəsindən (təxminən 10-15 km hündürlüyə qədər) başlayaraq, litosferin (Yer qabığı) üzəri və dərinliklərinə (bəzi bakteriyaların aşkar edildiyi yeraltı sularda) qədər və hidrosferin (okeanlar, dənizlər, göllər və çaylar) bütün dərinliklərini əhatə edir. Canlılar bu geniş ərazidə müxtəlif ekoloji nişlərdə yaşayır və qarşılıqlı əlaqələr şəbəkəsi yaradırlar.
Biosferin öyrənilməsi ekologiya, biogeokimya, geoloji və digər elmlərin kəsişmə nöqtəsində yer alır. Tədqiqatlar biosferin strukturunu, funksiyalarını, dinamikasını, insan fəaliyyətinin biosferə təsirini və qlobal dəyişikliklərə reaksiyasını müəyyən etməyə yönəlib. Qlobal istiləşmə, çirklənmə, biomüxtəlifliyin azalması kimi problemlər biosferin tarazlığını pozur və bunun nəticələri bütün canlılar üçün ciddi təhlükələr yaradır.
Biosferin unikal və həssas bir sistem olaraq qorunması, davamlı inkişaf üçün əsas şərtlərdən biridir. Bu, həm təbiətin qorunması, həm də insan fəaliyyətinin tənzimlənməsi vasitəsilə mümkün olur. Biosferin tədqiqi və mühafizəsi gələcək nəsillər üçün sağlam bir planet təmin etmək üçün çox vacibdir.