izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Birikdirilmə: "Birikdirilmək" felindən törəmiş isimdir. Sadəcə olaraq bir şeylərin və ya hissələrin bir araya gətirilməsi, birləşdirilməsi demək deyil; daha geniş mənada bir neçə elementin, anlayışın, sistemin və ya prosesin qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində yeni bir bütövün, vahidin meydana gəlməsini bildirir. Bu birləşmə sadə mexaniki bir əlaqədən daha çox, komponentlərin qarşılıqlı təsiri, bir-birini tamamlaması və ya bir-birinə təsir etməsi ilə xarakterizə olunur.

Məsələn, kimyada birikdirilmə, atomların və ya molekulların kimyəvi bağlar vasitəsilə birləşərək yeni bir maddə əmələ gətirməsi prosesidir. Biologiyada isə orqanizmlərdəki müxtəlif sistemlərin (məsələn, sinir sistemi, həzm sistemi) birgə işləyərək orqanizmin fəaliyyətini təmin etməsi birikdirilmənin canlı nümunəsidir. Hətta bir cümlənin sözlərinin bir araya gətirilməsi ilə məna kəsb etməsi də müəyyən mənada birikdirilməyə misal ola bilər.

Birikdirilmə prosesi nəticəsində əmələ gələn bütöv, öz tərkib hissələrinin cəmindən daha çox və fərqli xüsusiyyətlərə malik ola bilər. Bu, "bütöv bütündən böyükdür" prinsipinə uyğundur. Yəni birikdirilmə yalnız sadə bir əlavə deyil, həm də yeni keyfiyyətlərin və xüsusiyyətlərin yaranması deməkdir. Bu yeni keyfiyyətlər tərkib hissələrinin öz-özlüyündə mövcud olmadığı, ancaq onların qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində əmələ gəldiyi xüsusiyyətlərdir.

Beləliklə, birikdirilmə, sadəcə birləşdirmədən fərqli olaraq, qarşılıqlı təsir, inteqrasiya, sinerji və yeni keyfiyyətlərin yaranması ilə səciyyələnən kompleks bir prosesdir. Həm təbiətdə, həm də cəmiyyətdə müxtəlif sahələrdə rast gəlinən və müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edən çoxşaxəli bir anlayışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz