izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bulmaq (köhnə Azərbaycan dili) - "Tapmaq", "əldə etmək" mənalarını ifadə edən bir sözdür. Müasir Azərbaycan dilində daha çox "tapmaq" sözü ilə eyniləşdirilsə də, "bulmaq" sözü, "tapmaq"dan bir qədər fərqli bir kontekstdə işlənir. Sadəcə bir şeyi fiziki olaraq tapmaqdan daha çox, bir şeyi axtarmaq, çətinliklə axtarıb tapmaq, və ya bir şeyə nail olmaq, bir məqsədə çatmaq mənasını da özündə ehtiva edir.

Bu fərqi Nəsimi misalında daha aydın görürük: "Sübhi-əzəldə buldu hər kim səninlə vüslət". Burada "buldu" sözü sadəcə "tapdı" deyil, "əzəldən bəri axtardığı, arzuladığı, və nəhayət əldə etdiyi" vüsləti (qovuşmanı) ifadə edir. Bu, passiv bir tapma deyil, aktiv bir axtarış və əldəetmə prosesinin nəticəsidir. "Tapmaq" sözü bu prosesin son mərhələsini, "bulmaq" isə bütün prosesi əhatə edir.

Müasir dilin zənginliyi nəzərə alınaraq, "bulmaq" sözünün köhnəlməsinə baxmayaraq, özünəməxsus poetik və ifadəlilik qüvvəsi qalmışdır. O, həm də bir hadisənin, vəziyyətin ortaya çıxmasını, bir şeyin aşkar olmasını da bildirə bilər. Məsələn, "Sirr bulundu" deyəndə, bir sirrin sadəcə tapılması deyil, onun aydınlaşması, aşkarlanması, bütün detalları ilə məlum olması nəzərdə tutulur.

Beləliklə, "bulmaq" sözünün mənası, sadəcə "tapmaq"dan daha geniş, daha dərin və daha çox emosiyalı bir təəssürat yaradır. O, bir axtarışın, bir səylərin, bir mübarizənin nəticəsini ifadə edir və bu baxımdan ədəbi dil üçün olduqca qiymətlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz