Damğa sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında mühüm yer tutan bir termindir. Əsasən, heyvanların dərilərinə qızdırılmış dəmirlə vurulan nişanı ifadə etsə də, mənası daha geniş və çoxşaxəlidir. Bu, sadəcə bir işarə deyil, həm də tarixin, mülkiyyətin və bəzən də bir həyat hekayəsinin təcəssümüdür.
Birinci və ən məşhur mənası, atların, qoyunların, inəklərin və digər heyvanların dərisinə qızdırılmış metal bir alətlə vurulan unikal nişandır. Bu nişan, həmin heyvanın sahibinə məxsus olduğunu göstərir, onun mənşəyini, cinsini və hətta yaşını bildirmək üçün istifadə oluna bilər. Damğanın naxışı, sahibinin özünəməxsusluğunu və ya bəzi hallarda ailəsinin tarixini əks etdirə bilər. Damğa basmaq (vurmaq) əməliyyatı, əsrlər boyu heyvanların mülkiyyətinin qorunması üçün ən əsas üsullardan biri olub.
Damğa termini, daha geniş mənada, hər hansı bir şeyə vurulan, həkk olunan və ya basılan işarəni də ifadə edə bilər. Məsələn, sənədlərə vurulan möhür də damğa adlandırıla bilər. Bu mənada, damğa bir qərarın, razılığın və ya sənədin qüvvəyə mindiyinin simvolu kimi çıxış edir. Tarixən, müxtəlif dövlətlərin sikkələrinə vurulan nişanlar da damğa adlanırdı. Beləliklə, damğa həm də dövlətin, imperiyanın və ya hökmdarın gücünün və hakimiyyətinin simvoludur.
Ümumiyyətlə, damğa sözü, sadə bir işarədən daha çox məna daşıyır. O, tarixi keçmişi, mülkiyyəti, qüvvəni, identifikasiyanı və hətta bir mədəniyyətin özünəməxsusluğunu təmsil edir. Bu sözün tarixi kökləri dərindir və Azərbaycan mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsidir.