izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dazı (lat. Artemisia) – mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid çoxillik, nadir hallarda bir və ya ikiillik ot və yarımkol bitkilərinin geniş yayılmış bir cinsi. Dünyanın mülayim və subtropik bölgələrində, xüsusilə Avrasiya və Şimali Amerikada geniş yayılıb. Minlərlə növü vardır və onların hər birinin özünəməxsus morfoloji xüsusiyyətləri və coğrafi yayılma arealları mövcuddur.

Dazı bitkiləri müxtəlif formalarda və ölçülərdə ola bilər: alçaq boylu, sürünən növlərdən tutmuş, hündürlüyü bir neçə metrə çatan böyük kollaradək. Yarpaqları adətən gümüşü-yaşıl və ya bozumtul rəngdə olur, xarakterik xoşagəlməz, bəzən isə kəskin iyə malikdir. Bu iy, bitkidəki efir yağlarının varlığı ilə izah olunur. Çiçəkləri kiçik, sarımtıl və ya qırmızımtıl rəngdə olur və salxım, süpürgə və ya başaqlı çiçək qruplaşmaları əmələ gətirir.

Bir çox dazü növünün insanlar üçün müxtəlif faydaları vardır. Bəziləri ədviyyat kimi, bəziləri isə dərman bitkisi kimi istifadə olunur. Məsələn, yovşan (Artemisia absinthium) absint içkisi və bəzi dərmanların hazırlanmasında istifadə olunur. Digər növləri isə xalq təbabətində müalicə məqsədilə tətbiq olunur – məsələn, qurd qovucu, həzm sistemi pozuntularına qarşı və s. Ancaq qeyd etmək vacibdir ki, dazü bitkilərinin bəziləri zəhərli ola bilər, buna görə də onlardan dərman məqsədilə istifadə etməzdən əvvəl mütləq mütəxəssislə məsləhətləşmək lazımdır.

Elmi təsnifatdan əlavə, dazü növləri adətən xalq arasında müxtəlif adlarla da tanınır. Bu adlar regiondan regiona fərqlənə bilər və bitkinin xüsusiyyətlərinə, istifadə sahəsinə və ya əfsanələrə əsasən verilir. Beləliklə, dazü bitkiləri yalnız botaniki baxımdan deyil, həm də mədəniyyət və tarix baxımından da maraqlı bir mövzudur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz