izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Deyəsən sözü Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan, əsasən ehtimal və ya mümkünlük ifadə edən bir ara sözüdür. Mütləq bir şeyin doğruluğunu təsdiq etmədən, müəyyən bir ehtimalın olduğunu bildirir. Həm danışıq, həm də yazılı dilin tərkib hissəsidir və müxtəlif kontekstlərdə fərqli çalarlarla işlədilə bilər.

Mənası "ehtimal", "gərək ki", "görünür ki" kimi ifadələrlə ifadə oluna bilər. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq bir az dəyişə bilsə də, həmişə müəyyən bir qədər şübhə və ya qeyri-müəyyənlik əks etdirir. Məsələn, "Deyəsən, yağış yağacaq" cümləsində, danışan yağışın yağacağını müəyyən deyil, yalnız ehtimal edir.

Digər ara sözlərdən fərqli olaraq, "deyəsən" daha çox yumşaq və ehtiyatlı bir ifadədir. Daha qətiyyətli bir ehtimal ifadə etmək üçün "yəqin ki" və ya "bəlkə də" kimi sözlər istifadə olunur. "Deyəsən" isə daha çox bir hiss, bir müşahidə və ya zənn əsasında söylənilən ehtimalı ifadə edir. Bu baxımdan, danışanın fikrinin tam əminlikdən uzaq olduğunu vurğulayır.

Maraqlı bir tərəfi də ondan ibarətdir ki, "deyəsən" həm müsbət, həm də mənfi ehtimallar üçün işlədilə bilər. Məsələn, həm "Deyəsən, imtahanı keçdin" (müsbət ehtimal), həm də "Deyəsən, imtahanda uğursuz oldun" (mənfi ehtimal) kimi cümlələrdə istifadə oluna bilər. Bu da sözün çox yönlü olduğunu göstərir.

Nəticə etibarilə, "deyəsən" sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının ayrılmaz bir hissəsi olaraq, ehtimal, mümkünlük və qeyri-müəyyənliyi incə bir şəkildə ifadə edən, danışıq dilinə xüsusi bir rəng qatan bir ara sözdür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz