izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dəhşətəngiz sifəti, əsasən ədəbi üslubda işlənən ifadə olub, ərəb dilindən "dəhşət" və fars dilindən "əngiz" sözlərinin birləşməsindən yaranıb. "Dəhşət" sözü böyük qorxu, sarsıntı, vahimə mənalarını ifadə edərkən, "əngiz" isə "doğuran", "yaradan", "səbəb olan" kimi mənaları ehtiva edir. Beləliklə, dəhşətəngiz sözü, dəhşət doğuran, dəhşətli, qorxulu, ürkütücü, sarsıdıcı kimi bir sıra sinonimlərlə ifadə oluna bilən güclü və təsirli bir hissi təsvir edir.

Bu söz, yalnız görünüş və ya hadisələrin xarici təsvirində deyil, həm də əhval-ruhiyyə və ya atmosferin ifadəsində də istifadə olunur. Məsələn, "dəhşətəngiz bir gecə", "dəhşətəngiz bir mənzərə" və ya "dəhşətəngiz bir xəbər" kimi ifadələr, hadisənin və ya vəziyyətin doğurduğu dərin və təsirli qorxunu vurğulayır. "Dəhşətli" sözü ilə müqayisədə, "dəhşətəngiz" daha güclü bir təsiri əks etdirir və ədəbiyyatda daha çox təsirlilik yaradır.

Tarixi və ədəbi mətnlərdə dəhşətəngiz sözünün istifadəsi, xüsusilə də qorxu və dəhşətin hakim olduğu hadisələrin, müharibələrin, fəlakətlərin təsvirində geniş yer alır. Sözün kökləri və mənasının dərinliyi, onun dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını genişləndirən bir element olduğunu göstərir. Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında da dəhşətəngiz sözü, hadisə və vəziyyətləri daha təsirli və canlı şəkildə təsvir etmək üçün tez-tez işlədilir.

Qeyd etdiyiniz misal ("Sübh açılanda şahi-zalim və birəhmin hökmünə görə gərək adamlar kəlləsindən minar...") daha geniş kontekstdən kənarlaşdırılıb və tam olaraq anlaşıla bilməsə də, burada "dəhşətəngiz" sözünün necə istifadə edilə biləcəyinə dair bir nümunəni təmsil edə bilər. Məsələn, bir şahın və ya bir hakimiyyət nümayəndəsinin qəddar əmrləri ilə əlaqədar hadisənin təsvirində bu söz mükəmməl uyğun gələrdi.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz