Dəlilləşdirilmə

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dəlilləşdirilmə: "Dəlilləşdirmək" felindən törəmiş isimdir. Sadəcə "dəlil gətirmək"dən daha geniş bir məna kəsb edərək, bir iddianın, fikrin və ya nəzəriyyənin əsaslandırılması, inandırıcı şəkildə sübut edilməsi prosesini ifadə edir. Bu prosesdə sadəcə bir neçə dəlil deyil, məntiqi ardıcıllıqla düzülmüş, bir-birini tamamlayan və gücləndirən bir dəlil zənciri tərtib olunur. Həqiqətin, doğruluğun ortaya qoyulması üçün sistemli və planlı bir yanaşma tələb edir.

Dəlilləşdirilmə müxtəlif sahələrdə, elmdən hüquqa, tarixdən siyasətə qədər geniş tətbiq olunur. Elmdə bir nəzəriyyənin dəlilləşdirilməsi, təcrübələr, müşahidələr və analitik hesablamalar əsasında aparılır. Hüquqda isə bir iddianın dəlilləşdirilməsi şahid ifadələri, sənədlər və digər sübutlar vasitəsilə həyata keçirilir. Tarixçilər keçmiş hadisələri müxtəlif mənbələr əsasında təhlil edərək dəlilləşdirirlər. Siyasətdə isə siyasi qərarların dəlilləşdirilməsi ictimai rəy sorğuları, iqtisadi göstəricilər və siyasi təhlillər əsasında aparılır.

Dəlilləşdirilmənin gücü istifadə olunan dəlillərin etibarlılığına, məntiqi ardıcıllığına və təqdimatın aydınlığına bağlıdır. Güclü bir dəlilləşdirmə həm obyektiv, həm də subyektiv amilləri nəzərə alaraq, məntiqi və inandırıcı bir şəkildə həqiqəti ifadə edir. Əksinə, zəif dəlilləşdirilmə yanlış nəticələrə və səhv qərarlara gətirib çıxara bilər. Ona görə də dəlilləşdirilmənin prosesi diqqətli və hərtərəfli bir tədqiqat tələb edir.

Maraqlı bir məqam da odur ki, dəlilləşdirilmənin özü də dəlilləşdirilə bilər. Yəni, bir iddianın dəlilləşdirilməsinin özünün də məntiqi və etibarlı olması sübut edilməlidir. Bu da elmi araşdırmaların və hər hansı bir araşdırmanın davamlı inkişafını və təkmilləşməsini təmin edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz