Dəlmək felinin əsas mənası bir cismi kəsici bir alət vasitəsilə deşmək, onun içərisində boşluq, dəlik açmaqdır. Bu, həm sərt, həm də yumşaq materiallar üçün tətbiq oluna bilər. Məsələn, taxta lövhəni, dəmir təbəqəni, ya da hətta torpağı dəlmək mümkündür. Proses nəticəsində cismin bütövlüyü pozulur və içərisində yeni bir boşluq əmələ gəlir. Bu prosesdə istifadə olunan alətlər də müxtəlifdir: burğu, matkap, iynə, dırnaq və s. Hər bir alət özünəməxsus dəlik forması yaradır.
Dəlmək hərəkətinin intensivliyi və dərinliyi də müxtəlif ola bilər. Bir şeyə səthi bir dəlik açmaqla, onu tamamilə deşib keçmək arasında fərq vardır. Məsələn, kiçik bir iynə ilə parça üzərində açılan dəlik ilə, qalın bir dəmir təbəqəni deşən burğunun yaratdığı dəlik bir-birindən fərqlənir.
Metaforik mənada "dəlmək" ifadəsi də işlədilir. Məsələn, "Sözləri ürəyimi dəlmək kimi idi" ifadəsində "dəlmək" sözü kəskin təsiri, dərin hissi ifadə edir. Bu mənada "dəlmək" sözü bir növ emosional bir təsiri bildirir, fiziki bir hərəkəti deyil. Beləliklə, "dəlmək" sözü həm konkret, həm də məcazi mənalarda işlənən, zəngin məna çalarlarına malik bir feldir.
Ağacdələn quşunun yuva qurmaq üçün ağac koğuşlarını dəlməsi də bu felin konkret tətbiqinə gözəl bir nümunədir. Quşun güclü dimdiyi vasitəsilə ağacda dəlik açması, özünün və balalarının yaşayış üçün təhlükəsiz bir məkan yaratmasını təmin edir. Bu misal, "dəlmək" felinin canlı aləmdəki tətbiqini göstərir.