Dilavər (fars. دلاور) sözü qəhrəmanlıq, cəsarət və igidlik mənasını özündə birləşdirən bir sifətdir. Sadəcə "qoçaq" və ya "igid" sözlərinin sinonimi olmaqdan xeyli çox mənaya malikdir. Dilavərlik, fiziki gücdən daha çox, daxili qüvvə, qorxmazlıq, əzmkarlıq və ədalətə bağlılıq tələb edən bir keyfiyyətdir. Bu, özünü təhlükə qarşısında sarsılmaz şəkildə aparmaq, ədalətsizliyə qarşı çıxmaq, zəifləri qorumaq və haqsızlığa dözməmək qətiyyətini əks etdirir.
Tarixi mənbələrə nəzər salsaq, dilavərlik anlayışı yalnız döyüş meydanlarında deyil, həm də gündəlik həyatda göstərilən qəhrəmanlıq nümunələrini əhatə edir. Bir dilavər insan, yalnız düşmənin qarşısında deyil, həm də haqsızlıqla, ədalətsizliyin və zülmün qarşısında da cəsarətli və qətiyyətli olur. O, öz inancına sadiq qalır və haqlı olduğuna inandığı yolda irəliləməkdən çəkinmir.
Qədim fars ədəbiyyatında tez-tez rast gəlinən "dilavər" sözü, Azərbaycan ədəbiyyatında da geniş istifadə olunmuş və xalqımızın qəhrəmanlıq ədəbiyyatında özünəməxsus yer tutmuşdur. "Çətin ələ düşər dilavər gözəl" misalı kimi ifadələr, dilavərliyin yalnız kişilərə deyil, qadınlara da xas olduğunu vurğulayır. Zeynəb kimi qorxmaz və çəkinməz qadın obrazları, dilavərliyin cinsiyyətdən asılı olmadığını göstərir. Bu, cəsarətin və qəhrəmanlığın hər kəsdə ola biləcəyinin bir göstəricisidir.
Beləliklə, "dilavər" sözü sadəcə bir sinonim deyil, dərin məna və tarixi kontekstdə ərsəyə gəlmiş, milli mentalitetimizin dərinliklərindən qaynaqlanan bir anlayışdır. Bu, cəsarət, qəhrəmanlıq və ədalətə bağlılıq kimi qiymətli keyfiyyətlərin qüdrətli bir ifadəsidir.