Dirhəm (ərəbcə: درهم) qədim və orta əsr İslam dünyasının əsas pul və çəki vahidlərindən biri olub. Lüğətlərdə sadəcə 3,12 qrama bərabər bir çəki ölçüsü və ya bəzi ərəb ölkələrində istifadə edilən gümüş pul vahidi kimi qeyd olunsa da, dirhəmin tarixi və mədəni əhəmiyyəti bundan xeyli dərindir.
İlk dəfə Sasanilər dövründə istifadə edilən dirhəm, İslamın yaranmasından sonra geniş yayılmış və xilafətin müxtəlif bölgələrində fərqli dizayn və çəkilərdə kəsilmişdir. Bu səbəbdən tarixi dirhəmləri öyrənmək həmin dövrün iqtisadiyyatı, siyasəti və mədəniyyəti haqqında dəyərli məlumatlar verir. Dirhəmin çəkisi və tərkibi dövr və hökmdardan asılı olaraq dəyişsə də, adətən, gümüşdən hazırlanırdı.
Dirhəm sadəcə pul vahidi deyil, həm də çəki vahidi kimi istifadə olunurdu. Müxtəlif əşyaların, malların və hətta dərmanların çəkisi dirhəmlə ölçülürdü. Bu onun iqtisadiyyatdakı əhəmiyyətini daha da artırırdı. Bu gün, dirhəm bir çox ədəbi əsərlərdə, xüsusilə də qədim və orta əsr tarixini əks etdirən əsərlərdə, məsələn, şerlərdə, nağıllarda və əfsanələrdə tez-tez rast gəlinən bir termindir.
Misalda verilən "Hər nə versən, ver, məbadə vermə bir dirhəm zəkat" misalı, zəkatın əhəmiyyətini vurğulayır və dirhəmin kiçik də olsa əhəmiyyətli bir dəyərə sahib olduğunu göstərir. Bu, hətta kiçik bir miqdarın belə ədalət və dini vəzifələrin yerinə yetirilməsində rolu olduğunu bildirir. Beləliklə, dirhəmin maddi dəyərindən əlavə, mədəni və dini kontekstdə də mühüm yeri vardır.