Divanəlik sözü Azərbaycan dilində "dəlilik" mənasını verir. Lakin bu tərif, sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir. Sadəcə "dəlilik" demək, divanəliyin poetik və hətta romantikləşdirilmiş tərəfini tam ifadə etmir.
Divanəlik, şüurda normaldan kənara çıxma, ağılın zəifləməsi, qarışıqlıq kimi tibbi bir terminlə izah edilə bilər. Lakin ədəbiyyatda, xüsusilə də aşıq şeirində, bu söz daha çox məşuqə qarşı sarsılmaz sevgi və vəfalı həsrətin ifadəsi kimi işlənir. Bu mənada divanəlik, səbəbini tam anlamaq çətin olan, amansız bir həvəs, bir tutqunluq vəziyyətini ifadə edir. Ağıl sınırlarını aşmış, hər şeyi unutduran, yalnız sevdiyə məhəl qoyan bir vəziyyət.
Səməd Əbdüləzim Şirvaninin misrasında ("Ta düşdü dillərə qəmi-eşqim hekayəti; Divanəlikdə tutdu sözüm hər vilayəti.") divanəlik, şairin sevgisinin nə qədər güclü və yayılmış olduğunu vurğulayır. Onun sevgisi o qədər güclüdür ki, bu sevgi haqqındakı söz-söhbət hər yurda yayılmış, sözün özü də divanəlik dərəcəsinə çatmışdır. Bu, sadəcə dəlilik deyil, həm də əzmlə dolu, qətiyyətli bir məhəbbətin ifadəsidir.
Beləliklə, divanəliyin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Tibbi bir termin olaraq dəlilik, ədəbi bir ifadə olaraq isə həddindən artıq sevgi və həsrətin ifadəsi deməkdir. Şeir və ədəbiyyatda divanəlik adətən romantikləşdirilmiş, hətta idealizə edilmiş bir vəziyyət kimi təsvir olunur.