izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Gözləmək sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış və çoxşaxəli mənaya malik bir feldir. Əsas mənası "bir hadisənin, şəxsin və ya şeyin baş verməsini, gəlməsini, ortaya çıxmasını intizarla gözləmək" deməkdir. Yəni, bir şeyin olacağına inanmaq və onun baş verməsini səbirsizliklə gözləmək halını ifadə edir.

Sözügedən nümunədə ("Həmədan qazısı və xətibin Bağdaddan Həmədana gəlməsi gözlənir") "gözlənilmək" passiv bir quruluşdur və "gəlmə hadisəsinin baş verəcəyinin gözlənilməsi" mənasını verir. Bu, aktiv formada olan "gözləmək" felinin passiv halıdır və fəaliyyəti kimin həyata keçirdiyini deyil, həmin fəaliyyətin özü ətrafında diqqəti cəmləşdirir. Həmədan əhalisi qazı və xətibin gəlməsini gözləyir; bu gözləmə hadisənin özünün mövcudluğunu vurğulayır.

Maraqlı bir tərəfi də budur ki, "gözləmək" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, "nəticəni gözləmək", "zamanı gözləmək", "şəxsi gözləmək" kimi ifadələr mövcuddur. Hər bir halda əsasda "müəyyən bir hadisənin, vəziyyətin baş verməsinə qədər vaxt keçirmək" anlayışı yatır. Bu gözləmə səbirsizliklə, narahatlıqla, həyəcanla və ya sadəcə passiv şəkildə ola bilər. Kontekst bu hissləri müəyyənləşdirir.

Beləliklə, "gözləmək" sadə bir fel olmaqdan daha çox, müxtəlif emosional və kontekstlərə malik zəngin bir leksik vahiddir. Onun mənası, hər dəfə istifadə olunduğu cümlənin və situasiyanın xüsusiyyətlərindən asılı olaraq incə fərqlərlə zənginləşir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz