Həqiqətçi sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "həqiqətpərəst" kimi təqdim olunsa da, daha geniş və dəqiq bir izah tələb edir. Sadəcə "həqiqətpərəst" demək, həqiqətçinin zəngin mənasını tam əks etdirmir.
Həqiqətçi, əsas etibarilə, hər şeyə obyektiv, gerçəkliyə uyğun yanaşan, subyektiv fikirlərdən və qərəzlərdən uzaq duran insandır. O, dünyanı olduğu kimi qəbul edir və təsvir edir, illüziyalara və xəyallara deyil, faktlara və sübutlara əsaslanır. Həqiqətçi insan, həm də gerçəkliyin xoşagəlməz tərəflərini belə gizlətmədən, olduğu kimi göstərməkdən çəkinmir.
Ədəbiyyatda həqiqətçilik, realizm adlanan bir ədəbi cərəyan olaraq özünü göstərir. Həqiqətçi yazıçı, əsərlərində həyatı olduğu kimi, bəzəksiz və idealizasiyasız təsvir edir. Xalqın həyat tərzi, adət-ənənələri, sosial problemləri, psixoloji xüsusiyyətləri həqiqətçi əsərlərdə önəmli yer tutur. Bu cür əsərlərdə əsas diqqət, hadisələrin reallığına, personajların gerçəkliyə uyğunluğu və psixoloji inandırıcılığına yönəlir.
Həm də qeyd etmək lazımdır ki, həqiqətçilik, sadəcə həqiqətə bağlılıq deyil, həm də onun dərk edilməsinə və təhlil edilməsinə olan ciddi yanaşmadır. Həqiqətçi, müşahidə qabiliyyətinə malik, analitik düşüncə tərzinə sahib bir insandır. O, həqiqəti axtarır, təhlil edir və nəticələr çıxarır, bu nəticələr isə hər zaman xoşagəlməz ola bilər.
Beləliklə, "həqiqətçi" sözünün mənası, sadəcə "həqiqətpərəst" ifadəsindən daha çox dərin və çoxşaxəlidir. O, obyektivlik, gerçəkliyə bağlılıq, analitik düşüncə, dərin müşahidə və hadisələrə tərəfsiz yanaşmanı əhatə edir.