Hərbiyyə sözü köhnə Azərbaycan dilində hərbi işlərlə məşğul olan, hərbi qüvvələri idarə edən dövlət qurumunu, yaxud ümumiyyətlə hərbi sahəni bildirir. Müasir Azərbaycan dilində istifadə tezliyi azalsa da, tarixi mənbələr, ədəbiyyat və sənədlərdə rast gəlinir.
Sözün birinci mənası, yəni "hərbi və əsgəri işlərə baxan dövlət idarəsi" mənası, tarixi kontekstdə daha aydın olur. Bu, müasir dövrdəki müdafiə nazirliyi, general ştabı və ya oxşar hərbi qurumların köhnə adı kimi başa düşülə bilər. Tarixi dövrlərdə bu idarənin səlahiyyətləri daha geniş ola bilərdi, həm hərbi qüvvələrin təşkili, təlimi, təchizatı, həm də hərbi siyasətin müəyyənləşdirilməsi ilə məşğul ola bilərdi.
İkinci mənası isə, daha ümumi olan "hərbi" mənasıdır. Bu mənada hərbiyyə sözü hərbi işləri, hərbi həyatı, hərbi xidməti və ya hərbi əməliyyatları ifadə edir. Misal olaraq, verilən izahlı lüğət nümunəsində olduğu kimi, "hərbiyyə məktəbi" ifadəsi hərbi təhsil müəssisəsini bildirir.
Cuma İmanzadə haqqında verilən məlumat, sözün ikinci mənasının - daha geniş, "hərbi" mənasının - istifadəsinə gözəl bir nümunədir. "Hərbiyyə məktəbi" ifadəsi ilə onun hərbi təhsil aldığı və hərbi karyerasına başladığı aydın olur. Bu, sözün tarixi kontekstdə necə istifadə olunduğunu göstərir.
Beləliklə, "hərbiyyə" sözünün köhnə, lakin tarixi əhəmiyyəti olan bir söz olduğunu və müxtəlif kontekstlərdə, həm dar, həm də geniş mənalarda istifadə edildiyini vurğulamaq olar. Sözün zəngin məna çalarlarını anlamaq üçün tarixi kontekstin nəzərə alınması vacibdir.