Kəmər1 (fars. كمر) sözü Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci və ən geniş yayılmış mənası qayış sözünün sinonimidir. Bu mənada kəmər, belə bağlanan və ya bağlanan bir material parçasıdır. Misal üçün, "kəməri qırılmaq", "təzə kəmər almaq" və ya "belinə kəmər bağlamaq" ifadələrində olduğu kimi. Bu, sadəcə paltarın bir hissəsi kimi deyil, həm də bədəni sıxan, yük daşıyan və ya əşyaları tutmaq üçün istifadə edilən, müxtəlif materiallardan (dəri, parça, metal və s.) hazırlanmış bir aksessuardır.
İkinci mənada isə kəmər, geyimlərin (paltar, palto və s.) bel hissəsində yerləşən və ümumiyyətlə bədəni daha yaxşı oturtmaq, formasını saxlamaq məqsədilə istifadə edilən bir hissəni bildirir. Bu mənada kəmər, paltarın ayrılmaz bir parçasıdır və geyimlə birlikdə hazırlanır və ya tikilərkən əlavə edilir. Bu mənada kəmərin xüsusi funksiyası, paltarın formasını qorumaq və bədənə daha yaxşı uyğunlaşmasını təmin etməkdir.
Maraqlı bir məqam odur ki, "kəmər" sözü fars dilindən götürülmüşdür və bu dilin özündə də geniş mənalara malikdir. Fars ədəbiyyatında kəmər həm də bədənin bel hissəsini, güc və qüvvətin simvolunu və ya hətta sevgi və bağlılığı ifadə edə bilər. Beləliklə, Azərbaycan dilindəki istifadəsi bu tarixi və mədəni kontekstdən qaynaqlanır və sözün həm maddi, həm də məcazi mənalarını əks etdirir.