Kəmlik sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir termindir. Sadəcə "azlıq" kimi qəbul edilməməlidir, çünki onun mahiyyəti daha çox əskiklik, çatışmazlıq və ya bir şeyin tam olmaması ilə bağlıdır. Yəni, sadəcə miqdar azlığı deyil, keyfiyyət baxımından da bir nöqsanı ifadə edə bilər.
Kəmiyyət baxımından kəmlik, bir şeyin lazımi miqdardan az olmasını bildirir. Məsələn, "suyun kəmliyi" deyərkən suyun miqdarının çatışmadığını ifadə edirik. Ancaq keyfiyyət baxımından kəmlik daha mürəkkəb bir məna daşıyır. Bir əsərin, bir insanın, bir sistemin kəmliyi, onun qüsurlu, natamam, ideal olmayan tərəflərini ifadə edir. Bu zaman "kəmlik" sözü, həm nəzəri, həm də praktik çatışmazlıqlara işarə edə bilər.
Məsələn, "biliyində kəmlik var" deyəndə, bir insanın biliyinin tam olmaması, bilikdə boşluqlar olması nəzərdə tutulur. "Layihədə kəmliklər aşkar olundu" deyəndə isə layihənin texniki, funksional və ya estetik cəhətdən qüsurlarının olduğu ifadə olunur. Beləliklə, kəmlik, həm miqdari, həm də keyfiyyəti əhatə edən geniş və çoxşaxəli bir anlayışdır.
Tarixi kontekstdə də "kəmlik" sözünün mənası dəyişə bilər. Məsələn, köhnə ədəbiyyatda "kəmlik" bəzən əxlaqi çatışmazlığı, mənəvi əyriliyi ifadə etmək üçün də işlədilirdi. Bu, sözün semantik zənginliyini və istifadə sahəsinin genişliyini göstərir.
Nəticə olaraq, "kəmlik" sadəcə "azlıq" deyil, bir şeyin miqdari və ya keyfiyyətcə natamam, əskik, qüsurlu olduğunu ifadə edən çoxcəhətli bir anlayışdır. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsasında həmişə bir növ çatışmazlıq fikri yatır.