Qala sözü Azərbaycan dilində möhkəm, müdafiəli bir yer, istehkam mənasını verir. Ərəb mənşəli bir söz olaraq (ər.), uzun müddət davam edən mühasirələrə və düşmən hücumlarına qarşı müqavimət göstərmək üçün inşa edilmiş möhkəm tikililəri ifadə edir. Bu tikililər, sadəcə divarlardan və qüllələrdən ibarət olmayaraq, strateji əhəmiyyətli yerlərdə, təbii maneələrdən istifadə edilərək qurulmuş kompleks sistemlər idi.
Qalalar sadəcə hərbi məqsədlər üçün deyil, həm də ticarət yollarının mühafizəsi, əhalinin təhlükəsizliyi və iqtisadi mərkəzlərin qorunması üçün inşa olunurdu. Onlar, həm də siyasi gücün və sosial statusun simvolu idi. Hökmdarların, zadəganların və varlı ailələrin nəzarət etdiyi bu möhkəm qalalar, həm zənginlik, həm də güc mərkəzləri kimi fəaliyyət göstərirdi.
Tarix boyu qalaların dizaynı və tikinti texnologiyaları inkişaf edərək mürəkkəbləşmişdir. Əvvəlcə sadə torpaq və daşdan inşa edilən qalalar, sonralar daha mükəmməl müdafiə sistemləri ilə təchiz olunmuş, mürəkkəb memarlıq nümunələrinə çevrilmişdir. Qalaların divarlarında gizli keçidlər, müxtəlif atəş nöqtələri, su quyuları və hətta özəl məbədlər yer alırdı. Bu, qalaların yalnız hərbi məqsədli deyil, həm də yaşayış və ictimai mərkəz kimi fəaliyyət göstərdiyini göstərir.
Azərbaycanın zəngin tarixi boyu çoxsaylı qalalar inşa edilmiş və bu qalalar həm də ölkənin mədəni irsinin ayrılmaz bir hissəsini təşkil edir. Bu günə qədər qorunub saxlanılan qalalar, keçmişin şahidi olaraq, tarixi hadisələri, həyat tərzini və memarlıq sənətini öyrənmək üçün əvəzsiz mənbələrdir.