Qapan-tərəzi: Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus yeri olan "qapan-tərəzi" sözü, əsasən, "qapan" sözünün mənası əsasında izah olunur. Ancaq sadəcə "qapan" deməklə ifadənin dolğunluğunu və xüsusiyyətlərini əks etdirmək mümkün deyil. "Qapan" əsasən, bir şeyin bağlanması, qapanması mənasını verir. Lakin "qapan-tərəzi" ifadəsi bu sadə mənanı daha rəmzi və obrazlı bir səviyyəyə yüksəldir.
Daha dəqiq desək, "qapan-tərəzi" dəqiq ölçülməni, tarazlığı, bərabərliyi simvolizə edən bir metafora kimi işlənir. Tərəzinin hər iki tərəfinin bərabər olması kimi, "qapan-tərəzi" də bir növ iki qarşıdurma qüvvəsinin, iki zidd hadisənin bərabər, tarazlı vəziyyətdə qalmasını ifadə edə bilər. Bu bərabərlik müvəqqəti və ya davamlı ola bilər. Təsəvvür edin ki, tərəzinin bir tərəfində bir qapanmış qutu, digər tərəfində isə onunla bərabər çəkidə bir cisim var. Bu tarazlıq məhz "qapan-tərəzi"nin verdiyi mənanın obrazlı təcəssümüdür.
Maraqlı bir tərəfi də odur ki, "qapan" sözü özündə bir qədər gizlilik, sirrliliyi də ehtiva edir. Beləliklə, "qapan-tərəzi" ifadəsi, gizli və bilinməyən qüvvələrin tarazlığını, görünməyən qüvvələrin balansını da ifadə edə bilər. Bu, həm də bir növ həyatın ziddiyyətlərin tarazlığı üzərində qurulması fikrini ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, xeyir və şər, işıq və qaranlıq kimi qarşıdurma içində olan anlayışların bir-birini tarazlaşdırmasını təsvir etmək üçün "qapan-tərəzi" ifadəsindən istifadə oluna bilər.
Nəticədə, "qapan-tərəzi" sadəcə bir söz birləşməsindən daha çoxdur. Bu, ədəbi və poetik mənaların zənginliyi ilə seçilən, obrazlı və simvolik bir ifadədir ki, müxtəlif kontekstlərdə dərin və çoxşaxəli mənalar ifadə edə bilir.