Qayış sözü əsasən uzunsov, dar və möhkəm bir zolaq şəklində olan materialı ifadə edir. Ənənəvi olaraq dəri və ya digər oxşar möhkəm materiallardan hazırlanır, lakin müasir dövrdə plastik, kauçuk və ya toxunmuş parçadan da hazırlanan növləri mövcuddur.
Qayışın əsas funksiyası bağlamaq, bərkitmək və ya bir şeyi sarıyıb tutmaqdır. Bu, müxtəlif sahələrdə geniş tətbiqini tapmışdır. Məsələn, geyimlərdə (məsələn, ayaqqabı, çanta, kəmər), texnikada (məsələn, maşınların ötürücü sistemləri, saatlar), sənayedə (məsələn, konveyer lentləri) və hətta bəzi ənənəvi sənətkarlıq işlərində (məsələn, dərzilik, çəkməçilik) geniş istifadə olunur.
Qayışın xüsusiyyətləri onun materialından, qalınlığından və enindən asılıdır. Dəri qayışlar möhkəmliyi və davamlılığı ilə seçilir, plastik qayışlar isə daha ucuz və müxtəlif rənglərdə olur. Toxunmuş parça qayışlar isə daha elastik və yüngül ola bilər. Qayışın eni və qalınlığı isə onun hansı məqsədlə istifadə olunmasından asılı olaraq dəyişir.
Maraqlıdır ki, "qayış" sözü məcazi mənada da işlədilir. Məsələn, "qayışa düşmək" ifadəsi çətin vəziyyətə düşməyi, sıxıntı çəkməyi bildirir. Bu, qayışın möhkəm və bəzən əsir edici xüsusiyyətlərinə əsaslanan bir məcazdır.
Beləliklə, "qayış" sadə bir söz olmasına baxmayaraq, həm maddi, həm də məcazi mənada zəngin bir məna daşıyır və həyatımızın müxtəlif sahələrində vacib rol oynayır.