Mehrab (ərəbcə مِحْراب - miḥrāb) məscidin qiblə divarında yerləşən, namaz qılanların qibləyə yönəldikləri oyuq və ya nişdir. Bu, sadəcə bir oyuq deyil, əslində məscidin ən mühüm və simvolik elementlərindən biridir. Qiblə, İslam dinində namaz qılarkən üz tutulan istiqamət (Kəbə) olduğundan, mehrab namazın əsas istiqamətini göstərir və məscidin ruhani mərkəzini təşkil edir.
Tarix boyu mehrablar müxtəlif formalarda və ölçülərdə inşa olunub. Sadə, düzbucaqlı formalardan tutmuş, mürəkkəb, zərif naxışlarla bəzədilmiş, günbəzli və ya tağlı strukturlara qədər müxtəlif variantları mövcuddur. Onların dizaynı və bəzəyi məscidin memarlıq üslubunu və inşa edildiyi dövrün incəsənətini əks etdirir. Bəzən mehrablar qiymətli daşlar, mozaikalar və ya xəttatlıq nümunələri ilə bəzədilir ki, bu da onların estetik dəyərini artırır.
Mehrabın mənası sadəcə bir oyuqdan daha dərindir. O, namaz qılanların Kəbəyə, Allah evinin qibləyə, ruhani mərkəzə yönəldiklərini simvolizə edir. İmamın (namazı idarə edən şəxs) mehrabda durması da bu simvolizmin bir təzahürüdür. Mehrab, namazın icrası ilə yanaşı, dindarların dua və təfəkkür etmələri üçün müqəddəs bir məkandır.
Beləliklə, mehrab sadəcə bir memarlıq elementi deyil, həm də dərin dini və simvolik məna daşıyan, İslam mədəniyyətinin ayrılmaz tərkib hissəsi olan bir elementdir. Onun dizaynı və yerləşdirilməsi məscidin memarlıq xüsusiyyətlərini və dini əhəmiyyətini vurğulayır.