izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Taraq-turuq sözü Azərbaycan dilində təkrarlanan, davamlı və ritmik taqqıltı, vurma və ya dəymə səslərini ifadə edir. Bu səs adətən sürətli və qeyri-müntəzəm, bir-birinə yaxın, fərqli intensivlikdə olan zərbələrdən əmələ gəlir. Sözün tərkib hissələri olan "taraq" və "turuq" öz-özlüyündə bu cür səslərin təəssüratını yaradır. "Taraq" sözü dəstə-dəstə, sıx-sıx yerləşmiş cisimləri, "turuq" isə tez-tez təkrarlanan, dəyməyə bənzər hərəkətləri xatırladır.

Sözün mənşəyi onomatopoetikdir, yəni səsin təqlidindən yaranmışdır. Yəni, səsin özünün təbiətinə uyğun olaraq yaradılmışdır. Bu cür sözlər dilə səsin özünəməxsus xüsusiyyətlərini əks etdirmək üçün daxil olur. Məsələn, "taraq-turuq" sözü dəqiq olaraq hansı əşyanın hansı əşyaya dəyməsindən yaranan səsi təsvir etsə də, bu səsin xarakterini çox dəqiq və obrazlı şəkildə çatdırır.

Taraq-turuq səsi müxtəlif mənbələrdən çıxa bilər: çoxlu adamın eyni vaxtda ayaq səsləri, maşınların mühərriklərinin səsi, dəmir əşyaların bir-birinə dəyməsi, quşların çoxlu sayda bir yerdə uçması zamanı qanad çırpma səsləri və s. Cümlədə istifadəsi mənasından asılı olaraq dəyişir. Məsələn: "Tikinti meydançasında taraq-turuq eşidilirdi" (bir çox alətin səsi); "Yağış damlaları damda taraq-turuq edirdi" (tez-tez və ritmik damcıların səsi); "Uşaqlar oyuncaqları ilə taraq-turuq saldılar" (oyun zamanı əşyaların bir-birinə dəyməsi səsi).

Verilən nümunədə ("Mədəniyyət evinin yeni binasında taraq-turuq səsindən qulaq çatlayırdı") taraq-turuq sözü güclü, çox əsəbi edən və davamlı bir səsi ifadə edir. Bu, yeni binanın tikintisi zamanı yaranan səs-küyün şiddətini və davamlılığını vurğulayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz