izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Abü Hava (ərəb. أبواء‎ - abvâ', fars. آب و هوا - âb-o-havâ) termini fars və ərəb dillərindən gələrək Azərbaycan dilinə daxil olmuşdur. "Ab" su, "hava" isə hava mənasını verir. Beləliklə, sözün kökünə nəzər saldıqda, "Abü Hava"nın sadəcə "hava" deməkdən daha geniş bir məna kəsb etdiyi aydın olur.

Lüğətlərdə "bir yerin, ölkənin iqlimi, təbiət (su, hava, isti-soyuqluq) cəhətdən vəziyyəti" kimi izah edilən Abü Hava, əslində, müəyyən bir coğrafi ərazinin kompleks təbii mühitini əks etdirir. Bu, sadəcə hava şəraitini deyil, həm də su ehtiyatlarını, torpağın tərkibini, bitki örtüyünü, relyef xüsusiyyətlərini və digər amilləri özündə birləşdirən geniş bir anlayışdır. Məsələn, "Abü Hava mülayimdir" deyərkən, həm istilik, rütubət, yağıntı rejimi, həm də ərazinin əsas təbii xüsusiyyətlərini nəzərdə tuturuq.

Abü Havanın təsviri zamanı, temperaturun illik və gündəlik dəyişkənliyi, yağıntıların miqdarı və paylanması, günəşli saatların sayı, küləklərin istiqaməti və sürəti kimi meteoroloji göstəricilərlə yanaşı, su ehtiyatlarının mövcudluğu və keyfiyyəti, torpağın məhsuldarlığı, bitki və heyvanat aləminin müxtəlifliyi kimi amillər də nəzərə alınır. Beləliklə, Abü Hava, bir ərazinin yaşayış üçün nə qədər əlverişli olduğunu müəyyən etmək üçün vacib bir göstəricidir. Hətta tarix boyu müxtəlif ərazilərdə məskunlaşmanın, iqtisadi fəaliyyətin və mədəniyyətin inkişafında Abü Havanın mühüm rol oynadığını da qeyd etmək lazımdır.

Qısacası, Abü Hava sadəcə "hava" deyil, bir coğrafi ərazinin bütün təbii amillərinin qarşılıqlı əlaqəsindən yaranan, həyat üçün əsas şərtləri müəyyən edən kompleks bir sistemdir. Bu anlayışın dərin mənasını başa düşmək, coğrafiya, ekologiya və tarix kimi sahələrin daha yaxşı qavranılması üçün vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz