izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ağadadaş sözü Azərbaycan dilində qohumluq münasibətlərini əks etdirən maraqlı bir termindir. Sözün etimologiyası "ağa" və "dadaş" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib. "Ağa" sözü hörmət, ehtiram və nüfuz ifadə edir, böyüklərə, rəhbərlərə və ya sayılan şəxslərə qarşı istifadə olunurdu. "Dadaş" isə qardaş mənasını verir, amma bu, sadəcə qan qardaşlığı deyil, daha geniş mənada yaxınlıq, dostluq və məhəbbət əlaqəsini ifadə edir.

Beləliklə, Ağadadaş, kiçik qardaşların böyük qardaşlarına və ya keçmişdə gəlinlərin böyük qayınlarına (qayınatan, qayınpapa) qarşı istifadə olunan hörmətli bir ünvan idi. Bu ünvan sadəcə qohumluq əlaqəsini deyil, həm də onların arasındakı hörmət və itaət münasibətini vurğulayır. Kiçik qardaşlar böyük qardaşlarının yaşından, təcrübəsindən və nüfuzundan irəli gələn hörməti ifadə etmək üçün bu ünvanı seçirdilər. Gəlinlərin qayınlarına Ağadadaş deməsi isə ailədəki iyerarxiyanı və qarşılıqlı hörməti əks etdirirdi.

Müasir Azərbaycan dilində Ağadadaş termini daha az istifadə olunsa da, tarixi və sosio-mədəni əhəmiyyətini saxlayır. O, keçmişdəki ailə quruluşunun, qohumluq münasibətlərinin və hörmət mədəniyyətinin əyani nümunəsidir. Bu sözün istifadəsi, bir tərəfdən, ailə üzvləri arasında mövcud olan sayğı və hörməti göstərir, digər tərəfdən isə cəmiyyətdə yaşlılara və nüfuzlu şəxslərə olan hörmətin ənənəvi ifadə üsullarından biri olmuşdur.

Ümumilikdə, Ağadadaş sözü, sadə bir qohumluq termini olmaqdan kənara çıxaraq, Azərbaycan mədəniyyətinin zənginliyini və sosial strukturunu əks etdirən maraqlı bir leksik vahiddir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz