Ağanənə sözü Azərbaycan dilində, xüsusilə də kənd yerlərində və ənənəvi ailə quruluşunda geniş yayılmış bir termindir. Sadəcə "ailənin ağbirçəyinə, hörmətli qadına verilən ad" kimi qısa bir izahı kifayət etmir. Çünki bu sözün arxasında nəslin davamı, ailənin birliyi, təcrübə və müdrikliyin simvolu kimi daha dərin bir məna yatır.
Ağanənə, yalnız yaşlı və ya ağsaçlı bir qadın olmasını tələb etmir. Daha çox, ailədə hörmət qazanan, sözü dinlənən, təcrübəsi və müdrikliyi ilə tanınan bir qadın üçün istifadə olunur. Bu, ailənin qadın üzvləri arasında özünəməxsus bir nüfuz sahibi olan, məsləhətləri dinlənilən, qərar qəbulunda söz sahibi olan bir şəxsiyyəti ifadə edir.
Ağanənənin rolunun əhəmiyyəti, ənənəvi Azərbaycan ailəsinin patriarxal quruluşuna baxmayaraq, qadının ailədəki müəyyən səlahiyyətlərini və təsirini göstərir. O, yalnız ailənin bir üzvü deyil, həm də ailənin ruhani və mənəvi dayaqlarından biridir. Gənc qızlara həyatın müxtəlif tərəfləri barədə məsləhət verər, ailə daxilində yaranmış münaqişələri həll etməyə çalışar, ənənələrin qorunmasına kömək edər.
Beləliklə, Ağanənə sözü yalnız bir ad deyil, həm də bir rol, bir status və ailə daxilindəki müəyyən səlahiyyətlərin ifadəsidir. Bu sözün mənasını anlamaq üçün Azərbaycan ailəsinin ənənəvi strukturunu və qadının bu struktur daxilində rolunu nəzərə almaq vacibdir. Bu sözün arxasında yatan dərin məna və ənənəvi dəyərlər onu sadəcə bir ad kimi deyil, mədəniyyətimizin bir parçası kimi dəyərləndirməyimizi tələb edir.