izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ağızlamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "ağzı ilə qoparmaq, ağzı ilə dartmaq, ağzını toxundurmaq" kimi fiziki bir hərəkətlə məhdudlaşmır. Bu söz daha geniş bir məna spektrinə malikdir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənə bilər.

Birinci mənası, həqiqətən də, fiziki təmas ilə əlaqədardır: Bir şeyin ağızla qoparılması, dartılması və ya ona toxunulması. Məsələn, körpənin əmzikini ağzı ilə tutması, balığın qarmağı ağzı ilə çəkməsi və ya bir şeyin ağızla yüngülcə çəkilməsi kimi hallarda "ağızlamaq" felindən istifadə edilə bilər. Bu, daha çox konkret və əyani bir məna təşkil edir.

Lakin sözün daha maraqlı və çox işlənən tərəfi, onun məcazi mənasındadır. "Ağızlamaq" məcazi mənada şiddətli tənqid, qınaq, hətta söyüş qarışdırılmış ağır şikayətləri ifadə edir. Belə hallarda, "töhmətləndirmək", "acıqlanmaq" və "üstünə qışqırmaq" kimi sinonimlər daha yaxşı uyğun gəlir. Bir valideynin uşağını səhv əməllərinə görə tənbeh etməsi, müəllimin şagirdi sərt sözlərlə ağır qınaması və ya birinin başqasına qəzəbli şəkildə tənbeh verməsi kimi vəziyyətlərdə "ağızlamaq" felindən istifadə oluna bilər. Bu mənada, söhbət sadəcə sözlərdən deyil, həm də intonasiya, səsin tonu və ifadə olunan emosiyalardan gedir.

Daha nadir hallarda, "ağızlamaq" nəsihət vermək mənasında da işlənə bilər. Lakin bu halda, nəsihət qətiyyətli, bəlkə də bir qədər sərt və tənqidi tonda verilir. Yəni, sadəcə məsləhət deyil, həm də bir növ tənbeh və ya qınaq elementi də var.

Nəticədə, "ağızlamaq" felinin mənasını yalnız fiziki hərəkətlə məhdudlaşdırmaq düzgün deyil. Sözün kontekstdən asılı olaraq həm konkret, həm də məcazi mənaları var ki, bunlar sözün istifadəsində daha çox tənqidi, qəzəbli və ya qətiyyətli bir intonasiyanı ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz